روزنامه شهروند کد خبر: 180722 تاریخ خبر: ۱۳۹۸ شنبه ۲۶ بهمن نقش زنان در ایجاد شرایط پایدار پس از بحران افزایش تاب‌آوری جامعه با ارتقای توانمندی زنان رئیس جمعیت هلال‌احمر گناباد در گفت‌وگو با «شهروند»: «در سال‌های اخیر میزان علاقه‌مندی زنان در حوزه فراگیری آموزش‌های امدادی رشد بسیاری داشته است» مینا نظری‌کمال، پژوهشگر اجتماعی در گفت‌وگو با «شهروند»: یکی از مولفه‌های مهم که باید در مسأله حوادث و سوانح بررسی شود، مسأله فرهنگ است [حسام خراسانی] آمارهای بین المللی نشان می دهد به هر میزان نقش زنان در فعالیت ها و مشارکت های اجتماعی در یک جامعه بیشتر باشد، شیب و روند توسعه در آن جامعه صعودی تر از جوامع دیگر خواهد بود. <<زنان>> و <<داوطلبی>> دو ملاک معتبر توسعه یافتگی در دنیای امروز به شمار می آیند. این آمارها بیانگر این موضوع است که توسعه ملی بدون پیشرفت این دو بخش پراهمیت جامعه امکان پذیر نیست. حالا در این میان شاخصی جدیدتر نیز در کنار دو شاخص دیگر قرار گرفته، <<مشارکت داوطلبانه زنان>>؛ موضوعی که از چندین جهت حائز اهمیت است. شاید یکی از برجسته ترین نکات در این مورد این است که زنان و دختران بیشتر از دیگر افراد در معرض آسیب های پس از وقوع بحران هستند؛ از این رو است که آگاهی آنها نسبت به نحوه رفتار در مواقع بحران می تواند نقش مهمی در کاهش معضلات اجتماعی داشته باشد،به همین علت در هر جامعه ای ضرورت دارد تا شرایط و بسترهای ورود زنان در فعالیت های اجتماعی فراهم شود. در چند سال اخیر جمعیت هلال احمر به عنوان یک ارگان مردم نهاد، هم بستری شده است برای افزایش مشارکت اجتماعی زنان در فعالیت های داوطلبانه و هم کانونی است برای آموزش و ارتقای سطح دانش زنان در نحوه رفتار در حوادث و بلایا.<< <<شهروند>> به همین منظور به بررسی تأثیر و نقش زنان در این حوزه با کارشناسان و پژوهشگران اجتماعی پرداخته است. جمعیت هلال احمر به عنوان یک ارگان مردم نهاد، هم بستری است برای افزایش مشارکت اجتماعی زنان در فعالیت های داوطلبانه و هم کانونی است برای آموزش و ارتقای سطح دانش زنان در نحوه رفتار در حوادث و بلایا. در چند سال اخیر یکی از دغدغه های جمعیت هلال احمر ایران توانمندسازی زنان نجاتگر بوده است. زنانی که قدرت و توانمندی خود را در این سال ها به اثبات رسانده و همپای مردان در مواقع بحرانی حاضر شد ه اند. موضوعی که <<نرگس افرادی>> رئیس جمعیت هلال احمر گناباد نیز بر آن تأکید دارد. افرادی معتقد است در سال های اخیر میزان علاقه مندی زنان در حوزه فراگیری آموزش های امدادی رشد بسیاری داشته، به طوری که امروز میزان حضور زنان در دوره آموزشی در برخی نقاط حتی بیش از مردان است. <<زن>> از دریچه داوطلبی آگاه هستند، می دانند كِی، كجا باشند، برای چه زمان صرف می كنند و چه به دست می آورند. هم در دورافتاده ترین پایگاه های بین شهری حاضر هستند و هم در حفظ محیط زیست پیش قدم؛ عادت كرده اند به خدمت؛ تنها انتظارشان هم فضای مهیا برای مشاركت اجتماعی است. این توصیف کوتاهی است از حضور زنان در فعالیت های اجتماعی. حضوری که به نگاه افرادی بیش از گذشته مشهود است. او معتقد است میزان حضور زنان در فعالیت های داوطلبانه در سال های اخیر در برخی نقاط حتی بیش از مردان است. رئیس جمعیت هلال احمر گناباد با اشاره به نقش پررنگ و تأثیرگذار زنان در جمعیت هلال احمر در طول سده اخیر می گوید: <<متاسفانه در سال های اخیر بسیاری از فعالیت های زنان در جریان وقوع بلایا از لحاظ اجتماعی دیده و ارج نهاده نمی شود و مورد قدردانی قرار نمی گیرد. با این حال، واکنش های زنان به شرایط اضطراری هنگام وقوع بلایا نشان دهنده حضور و مشارکت گسترده این طیف از جامعه است.>> او با اشاره به فعالیت های پررنگ زنان در جمعیت هلال احمر ادامه می دهد: <<در کارنامه جمعیت هلال احمر نام زنانی همچون بهجت سرافراز ثبت شده است که نه تنها در یک فرآیند مشارکت داشته اند، بلکه در این عرصه جریان سازی نیز کرده اند.>> مرحوم بهجت افراز جهرمی به دلیل خدمت به آزادگان در اداره مفقودین و اسرای هلال احمر ایران و رساندن 6 میلیون نامه به خانواده آزادگان، لقب ام الاسرا (مادر اسیران) را از آن خود كرد. <<زن>>، محور خانواده هر خانواده یک امدادگر، شعاری است که جمعیت هلال احمر در دهه اخیر در جهت تحقق آن قدم برداشته است، رئیس جمعیت هلال احمر گناباد در ادامه گفت وگوی خود با اشاره به این شعار 10 ساله می گوید: <<زن، محور و کانون اصلی خانواده است. اگر از من بپرسید در یک خانواده چه کسی اولویت فراگیری آموزش های امدادی را دارد، می گویم زن. او در تکمیل صحبت های خود در این بخش می گوید: <<نقش های خانوادگی می تواند زنان را به آموزش دهندگان مسائل مربوط به بلایا تبدیل کند. زنان همچنین نقش یک التیام دهنده را ایفا می کنند.>> <<بسترهای فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی در سطح کشور، مسأله حضور زنان در حوادث را به موضوعی اساسی تبدیل کرده است، به طوری که بسیاری از مددجویان زن از مددکاران زن در فرآیند یاریگری، مدد بخواهند>>، این موضوع گزاره دیگری است که افراد در مورد اهمیت آموزش و حضور زنان در مسأله امدادگری و یاریگری مطرح می کنند. بانوان داوطلب جمعیت هلال احمر در کنار دوره های مختلف، کمک های اولیه و امداد را به صورت متداول طی می کنند و دوره های اختصاصی مختلف را در سازمان جوانان با عناوینی همچون پیشگیری از بیماری های پرخطر، کارگاه پیشگیری از ایدز و... می گذرانند. ضرورت یک حضور اصلاح زیرساخت ها نکته دیگری است که افرادی بر آن تأکید دارند. به اعتقاد او برخی از زیرساخت های عمرانی، فرهنگی و اجتماعی مانع حضور و مشارکت زنان به صورت میدانی در بلایاست، موضوعی که در اورژانس، آتش نشانی و جمعیت هلال احمر می توان دید. نرگس افرادی؛ رئیس شعبه گناباد از استان خراسان رضوی معتقد است که باید در زمینه گروه های حساس (زنان باردار، کودکان و سالخوردگان) فعالیت بیشتری دنبال شود. او حمایت عاطفی از زنان را یکی از موضوعات مهم در بازتوانی پس از حادثه می داند و معتقد است که باید در حوزه حمایت از زنان باردار در حوادث برنامه ریزی های جدی تر را دنبال کرد. در حادثه، همه برابریم <<همه در معرض حادثه هستیم>> گزاره دیگری است که در حوادث و بلایا مطرح می شود. بلایا برخلاف انسان ها، تبعیض قائل نمی شوند؛ آمارها بیانگر این است که بلایا نابرابری های جنسیتی را تقویت کرده و افزایش می دهند و وضع بسیار بدتری را برای زنان ایجاد می کنند. موضوعی که مینا نظری کمال، پژوهشگر اجتماعی نیز بر آن تأکید دارد. او معتقد است یکی از مولفه های مهم که باید در مسأله حوادث و سوانح بررسی شود، مسأله فرهنگ است. او در ادامه با ذکر مصداق به آسیب شناسی فرهنگی در حوادث می پردازد: <<من در بسیاری از حوادث به شکل میدانی حضور داشته ام، به طور مثال می گویم در توزیع مواد غذایی و دسترسی و دریافت، زنان با چالش هایی مواجه هستند، گاه میدان حادثه به میدان رقابتی برای دریافت این اقلام تبدیل می شود. این خود یکی از چالش هایی است که زن حادثه دیده با آن روبه رو است. موضوع دیگر نقش تعریف نشده زنان در حوادث است که این پژوهشگر اجتماعی به آن اشاره دارد: <<در یکی از حوادث من به طور عینی مشاهده می کردم که نقش زنان در آن جامعه چند برابر شده است، یعنی آنها باید نقش های بسیاری را برای ایجاد شرایط پایدار در بحران عهده دار شوند که جنس دیگر مسئولیتی در قبال آن ندارد، از جمله پخت وپز ... . از سوی دیگر در حادثه با توجه به شرایط فرهنگی، بسیاری از نقش های محلی همان زنان حذف و نادیده گرفته شده است.>> سهم زن و مرد از حادثه! بیشتر قربانیان آسیب های اجتماعی زنان هستند؟ گزاره ای پرسشی که نظری کمال با آن همراه نیست. او معتقد است باید در حادثه نگاه بی طرفانه ای داشت. این مدرس و پژوهشگر سلامت روان در حوادث و سوانح در تکمیل این بخش از صحبت های خود می گوید: <<این نگاه می تواند باعث شود که یک جنس در حادثه نادیده گرفته شود، گاهی همین استدلال باعث شده مردان در حوادث دچار اختلالات روحی و روانی شوند. باید با نگاهی بی طرفانه میزان آسیب های روحی و جسمی افراد در حوادث بررسی شود.>> این پژوهشگر اجتماعی در پایان نسبت به نادیده گرفتن زنان در فرآیند مدیریت بحران گفت: <<زنان می توانند متناسب با ساختار فرهنگی و اجتماعی منطقه خود نقش کلیدی در حوادث و سوانح داشته باشند. به طور مثال یکی از موضوع ها بحث تاب آوری اقتصادی و مشارکت اقتصادی زن پس از حادثه است. باید این موضوع را پذیرفت که ارتقای توانمندی زن یعنی ارتقای توانمندی جامعه.>>