روزنامه شهروند کد خبر: 142719 تاریخ خبر: ۱۳۹۷ چهارشنبه ۲۱ شهريور انواع سوختگی و راه‌های پیشگیری و درمان اولیه آنها آتش همیشه در کمین فرقی ندارد کجای دنیا و در چه کشوری زندگی کنید یا خانه تان در محله های خوب شهرهای بزرگ باشد یا یک روستای کوچک. سوختگی خطری است که تقریبا همیشه و همه جا آدم را تهدید می کند و فقط با رعایت نکات ایمنی می شود از آن در امان ماند. خیلی از وسایل و اشیایی که هر روز با آنها سروکار داریم ممکن است دست و بدن مان را بسوزانند؛ از شعله اجاق و آب داغ گرفته تا وسایل الکتریکی و حتی مواد شوینده و گاهی وقت ها چند لحظه حواس پرتی، آسیب های غیرقابل جبرانی به وجود می آورد. البته ممکن است با رعایت همه توصیه های ایمنی باز هم بی احتیاطی دیگران دامن گیرمان بشود. برای این روزهای مبادا بد نیست کمک های اولیه مربوط به سوختگی را بدانیم و تمرین کنیم. کمک های اولیه برای سوختگی با شعله آتش از درمان سنتی خودداری کنید وقتی یک نفر با شعله آتش دچار سوختگی شده است، بدون هدردادن وقت و با آرامش و خونسردي این اقدامات را به سرعت انجام دهید: 1. مصدوم را از منبع حادثه دور كنيد. 2. سوختگي را با این روش ها متوقف کنید: الف) با لحاف يا پتو يا كت ب) با آب معمولي و تميز ج) اگر این امکانات را در اختیار نداشتید، مصدوم را بي حركت کنید و بخوابانید و او را روی زمین بغلتانید (بهتر است روی خاک این کار را انجام ندهید). از دويدن بيمار جلوگيري کنید، چون با این کار آتش شعله ورتر می شود. 3. در صورتي كه لباس هاي مصدوم به پوست او نچسبيده است، آنها را دربیاورید. 4. همه زيورآلات (انگشتر، ساعت و جواهرات) و كمربند را از بدن مصدوم خارج کنید. 5. اگر مصدوم دچار سوختگی شده، محل سوختگي را بلافاصله به مدت چند دقيقه زير آب سرد و تميز بگیرید تا دماي پوست و درد آن كاهش يابد. 6. تاول هايي را كه در اثر سوختگی ايجاد شده است، پاره و تخليه نكنيد. 7. از به كار بردن هر گونه درمان سنتي (مثل ماليدن سيب زميني، خميردندان و مواد ناشناخته توسط اطرافيان) و ماليدن پمادهاي مختلف بر روي زخم خودداري کنید. 8. پس از شست وشوي محل سوختگي با آب تميز و صابون، آن را با پارچه يا ملحفه تميز بپوشانید و مصدوم را به نزديك ترين مركز درماني برسانید. 9. بهتر است تا رساندن بیمار به مراکز درمانی هیچ نوع غذا یا مایعاتی به او نخورانید. 10. اگر لابه لاي انگشتان مصدوم سوخته است، بين آنها را گاز خيس يا پارچه تميز و مرطوب قرار دهيد تا انگشتان به هم نچسبند. 11. بدن بيمار را با پتو گرم نگه داريد. کمک های اولیه برای سوختگي هاي الكتريكي برق را قطع کنید 1. جريان برق را قطع و با يك وسيله عايق مصدوم را از منبع الكتريكي جدا کنید. 2. هرگز قبل از این اقدامات به مصدوم دست نزنيد، چون ممکن است خودتان هم دچار برق گرفتگی شوید. 3. در سوختگي هاي الكتريكي به وضعيت قلبي تنفسي بيمار توجه ویژه ای داشته باشید. 4. در صورت وقفه قلبي تنفسي، بلافاصله تنفس دهان به دهان و ماساژ قلبي را شروع کنید و در حين عمليات، مصدوم را به یک مرکز درمانی برسانید. اقدامات اولیه در سوختگي با قير قیر را از پوست جدا نکنید 1. فورا روي محل سوختگي آب سرد بريزيد؛ ولي از جدا كردن قير از روي پوست خودداري كنيد. 2. براي جداكردن قير از روي پوست پارافين، كره، وازلين يا روغن بچه به کار ببرید. ماليدن اين مواد روي قير به تدريج باعث انحلال و پاك شدن آن مي شود؛ بدون اينكه به بافت های سالم پوست آسیبی برساند. مهمترین مواد و حوادثی که باعث سوختگی می شوند هفت عامل سوختگی در انسان مايعات داغ: چاي، قهوه، آب جوش و محتويات غذايی که روی اجاق درحال پخت است، روغن داغ، قير و همه مواد مذاب. شایع ترین علت سوختگی در ایران ریختن مایعات داغ از روی میز، اجاق گاز يا بخاري است. آب 60 درجه سانتیگراد در 3ثانيه سوختگي عميق ایجاد می کند يا حتی ممکن است تمام ضخامت پوست را بسوزاند. در دماي 69 درجه هم این اتفاق در عرض یک ثانیه می افتد. شعله آتش: شعله هيزم، تنور، كوره، منقل، آتش سيگار و شعله های آتش در جریان آتش سوزي ها (آتش سوزی ممکن است در اثر انفجار گاز خانگی، آتش گرفتن مواد قابل اشتعال مثل بنزين، تينر و نفت، هنگام ريختن نفت در چراغ نفتي و آبگرمكن روشن و... اتفاق بیفتد.) برق گرفتگي و صاعقه: انواع وسايل برقي غيراستاندارد يا وسایلی که نقص فنی دارند، اتصال مستقيم به وسيله اشیای فلزي به سيم برق (یعنی سيم هاي آسيب ديده وسايل برقي، پريزهاي برق، سيم هاي فشار قوي تيرچراغ برق كه بدون پوشش هستند.) جامدات داغ: اتوي داغ، بخاري، چراغ نفتي، چراغ خوراك پزي، ظرف های پخت وپز که روي شعله قرار دارند. مواد منفجره: گازهاي قابل اشتعال، انواع اسپري ها، مواد محترقه مانند ترقه ها. مواد شيميايي: انواع اسيدها و مواد قليايي، مواد سفيدكننده و شوينده و تميزكننده مثل وايتكس، آب ژاول، موادي كه برای بازكردن لوله هاي فاضلاب به كار می رود، نفت و مشتقات آن مثل تينر و بنزين. بخارات سوزاننده: بخار آب، بخار مواد شيميايي، استنشاق دود و گازهاي توليدشده از سوخت اشياي مختلف. یک نکته: سوختگی با مایع داغ اگر با غوطه ور شدن در آن همراه باشد، عمقی و شدیدتر است. مايعات غليظ مثل سوپ و آش و غذاهای دیگر، روغن داغ (با حرارت حدود 200 درجه)، قير مذاب (با حرارت حدود 260 درجه) هم به علت دماي بالاتر و تماس بيشتر با پوست سوختگي های عميق تر و شديدتری ايجاد مي کند. توصيه هاي ايمني براي پيشگيري از سوختگي دستگيره هاي قابلمه، ماهيتابه و شير سماور در حال جوش که روي اجاق قرار دارد را به سمت بيرون قرار ندهید تا چیزی یا کسی به آن گیر نکند. مايعات داغ را روي ميزهايی که روميزي بلند و آويزان دارند، قرار ندهيد. ممکن است كودكان روميزي را بکشند و مایع داغ روی بدنشان بریزد. سوختگي با چاي و قهوه در کودکان شايع است؛ مراقب باشید فرزندتان فنجان چای و قهوه را برنگرداند. هنگام نوشيدن چاي يا قهوه داغ كودكان را بغل نکنید. مسئوليت جابه جاکردن ظرف مايعات داغ را به كودكان ندهید. وسايل گرمازا مثل بخاري، چراغ نفتي و خوراك پزي را در یک محل امن و ثابت قرار دهید كه دور از دسترس كودكان باشد يا حفاظ داشته باشد. وسايل گرمازا را هرگز در معرض جريان باد، جلوي در يا جايي كه احتمال ضربه خوردن و افتادنشان زياد است، قرار ندهيد. در صورت امکان این وسایل را به ديوار محكم کنید تا در جای خودشان ثابت بمانند. تفکیک سنی و محلی سوختگان بيشتر آسیب ها و معلوليت هايي كه در اثر حوادث سوختگي به وجود می آید ـ با وجود پيشرفت های چشمگير در جراحي پلاستيك ـ تا آخر عمر باقی می ماند و عضو سوخته هرگز به حالت اوليه و طبيعي اش برنمي گردد. بیشتر آتش سوزي ها و انواع دیگر سوختگي در خانه ها اتفاق مي افتد و بيشترين قربانيان اين حوادث كودكان (معمولا با مايعات داغ) و سپس افراد مسن (در اثر آتش سوزي ها) هستند. شایع ترین انواع سوختگی (89 درصد) با آب جوش و در اثر آتش گرفتن وسايل خانگي اتفاق می افتد. در كودكان یک تا 4 سال، سوختگی نخستين علت مرگ ومیر و در 5 تا 14 ساله ها سومين علت است. سوختگی کودکان بیشتر به دلیل بي احتياطي و غفلت والدين اتفاق می افتد، بنابراین قابل پیشگیری است. 90 درصد سوختگي ها در اثر غفلت، بي احتياطي و رعايت نکردن اصول پيشگيري است، بنابراین می توانیم با افزایش آگاهی و رعایت نکات ایمنی از آنها پیشگیری کنیم. در کودکان زير 3 سال شايع ترين علت سوختگي، آب جوش است. از 3 تا 14 سالگي آتش گرفتن لباس بیشترین علت سوختگی هاست. از 15 تا 60 سالگي بیشتر سوختگی ها از حوادث صنعتي ناشی می شود. از 60 سال به بالا هم سيگار يا آتش سوزي در خانه بیشترین علت سوختگی هاست. اقدامات اساسي در سوختگي با مواد شيميايي اسید و قلیا را خنثی نکنید 1. همه لباس هاي مصدوم را درآوريد. 2. اگر ماده شيميايي به صورت پودر است، آن را با برس كشيدن از روي بدن بيمار پاك كنيد. 3. محل ضايعه را با مقدار زيادي آب (دست کم به مدت 15 تا 30 دقيقه) شست وشو دهيد. 4. از خنثي كردن مواد شيميايي (مواد اسيدي با مواد قليايي و برعكس) خودداري کنید، چون در اثر فعل و انفعالات شيميايي اين دو ماده، حرارت زیادی تولید می شود که سوختگی را تشدید می کند. 5. اگر چشم ها آسیب دیده اند، بلافاصله آنها را با آب فراوان و تميز (ترجيحا سرم فيزيولوژي) به مدت نيم تا يك ساعت شست وشو دهيد.