روزنامه شهروند کد خبر: 139983 تاریخ خبر: ۱۳۹۷ سه شنبه ۱۶ مرداد گزارش «شهروند» درباره موضوع بحث‌انگیز این روزها خدمت سربازی دختران بروند یا نروند؟ طیبه سیاوشی به «شهروند»: طرح سربازداوطلب رد شده و من نگفتم که زنان قرار است به سربازی بروند الناز محمدی| خبر را یک نفر اعلام و همان یک نفر، تکذیب کرد؛ زنان و مردان ایرانی یکشنبه شب را با یک موضوع پرسر و صدا گذراندند: طرح سربازی دختران. یک اظهار نظر کوتاه از زبان طیبه سیاوشی، نماینده تهران در مجلس کافی بود تا همه دست به کار حرف و نقد و توییت و شوخی شوند؛ دخترها بروند سربازی؟ مگر می شود؟ این همه پسرها رفتند بس نبود، حالا دخترها هم؟ یا اینکه: چرا دخترها نروند سربازی؟ اصلا چرا تا به حال نمی رفتند؟ آن چه سیاوشی، نماینده تهران مطرح و البته یک روز بعد تکذیب کرد، موضوعی است که تا به حال چندین بار مطرح شده است. او یکشنبه شب به <<برنا>> گفت که هنوز ابعاد این طرح مشخص نشده، ولی می توان گفت که قرار نیست دختران در خدمت سربازی اسلحه به دست بگیرند: <<این طرح هنوز در صحن مجلس شورای اسلامی مطرح نشده و مشخص است که اطلاع دقیقی از آن نداشته باشیم. آن چه مشخص است قرار نیست دختران در بخش نظامی حضور داشته باشند و برای عملیات نظامی آماده شوند. به نظر باید از دختران در مسائل آموزشی و بهداشتی و همچنین رویکرد نرم افزاری استفاده شود.>> یک روز بعد اما وقتی که کار حرف و نقدها در این باره بالا گرفت و حتی بعضی مسئولان مانند سردار کمالی، رئیس اداره سرمایه انسانی ستاد کل نیروهای مسلح به آن واکنش نشان دادند و گفتند چنین طرحی شبیه به شوخی است، سیاوشی گفت که <<برنا>> سخنان او را به درستی ننوشته است و سربازی دختران واقعا شوخی است: <<طرح <<سرباز داوطلب بسیجی>> توسط نماینده مردم نجف آباد تهیه و پس از رأی نیاوردن در کمیسیون حقوقی و قضائی از دستور کار مجلس خارج شد. من حتی متن طرح را هم ندیده بودم، خبرنگار خبرگزاری برنا پرسید که آیا امکان به سربازی رفتن دختران نیز وجود دارد که در پاسخ گفتم؛ دختران به سربازی نمی روند که حتی بخواهند اسلحه به دست بگیرند. در ادامه گفتم که اگر روزی دختران هم بخواهند به صورت داوطلبانه به سربازی بروند قاعدتا مانند زمان جنگ حضور آنها به منظور انجام کارهای آموزشی و بهداشتی خواهد بود.>> منظور سیاوشی از طرح مورد گفت وگو، طرحی است که پیش از این <<ابوالفضل ابوترابی>>، عضو کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس از آن سخن به میان آورده بود و از تغییر شیوه اجرای خدمت وظیفه عمومی با عنوان <<داوطلب بسیجی>> خبر داده بود که به گفته او، مشابه طرح کنونی سپاه پاسداران در مرزهای کشور مبنی بر استفاده از مردم بومی منطقه به عنوان نیروی داوطلب بسیجی برای تامین امنیت مرزهاست. طیبه سیاوشی در گفتگو با <<شهروند>> هم می گوید که طرح سربازداوطلب در کمیسیون قضایی رد شده و او نگفته که زنان قرار است به سربازی بروند. او ترجیح می دهد درباره اینکه چرا به نظرش سربازی رفتن زنان در ایران <<شبیه به یک شوخی است>> در فرصتی دیگر توضیح دهد. به این راحتی ها هم نیست؛ هست همین چندماه پیش بود که کمپینی مردمی برای ادای احترام به سربازهای ایرانی، ویدیویی ساخت و از مردم در خیابان پرسید که به نظرشان زنان هم باید به سربازی بروند یا نه؟ در آن ویدیو، تعدادی از زنان و مردان گفتند که به نظرشان وقتی مردان به سربازی می روند، زنان هم باید بروند و نباید فرقی بینشان باشد و بعضی هم گفتند که سربازی رفتن، مردانه است و <<زنان به دلیل جنسیتشان به درد سربازی نمی خورند>>. از دو روز پیش که دوباره موضوع سربازی رفتن زنان مطرح شده، خبر به گوش خیلی ها رسیده و خیلی ها در این باره نظر دارند. <<الهام>>، زنی 35 ساله، ساکن تهران و کارمند بانک است. او یکی از کسانی است که معتقدند ایرادی ندارد که اگر قرار باشد، زنان هم همپای مردان به سربازی بروند: <<ما در خیلی از موقعیت ها بین زنان و مردان نابرابری داریم؛ زن ها به سربازی نمی روند اما مردان دو سال از زندگی شان را در سربازی می گذرانند و سختی می کشند. همین الان هم در خیلی از کشورها زنان به سربازی می روند و در جنگ ها شرکت می کنند و کشته می شوند. چه کسی گفته مردن در جنگ و موقعیت های سخت فقط برای مردهاست؟ مرد و زن هم دو انسانند و باید در موقعیت های سخت و آسان با هم برابر باشند.>> <<امیر>> هم که دانسجوی سال دوم معماری است در این باره به <<شهروند>> می گوید: <<سربازی پسران باعث شده که توازن جمعیتی و شغلی در ایران به هم بخورد. در همه این سال ها، پسران دو سال از زندگی شان را در سربازی گذرانده اند و دختران نه و این در اشتغال و ازدواج آنها تاثیر داشته است. از نظر من راهکار این موضوع یا حذف سربازی است یا ایجاد توازن و عدالت برای دختران و پسرانی که حداقل می خواهند مشغول کار شوند و باید برای این موضوع به سربازی بروند.>> <<سعید>>، مهندس کامپیوتر است که به تازگی ازدواج کرده اما مخالف سربازی رفتن زنان است. او می گوید همین که مردها در این راه سختی می کشند بس است، دیگر لازم نیست زن ها را هم وارد این ماجرا کنیم: <<سربازی کاری سنگین است که هر کسی از پسش برنمی آید؛ فکر نمی کنم زن ها بتوانند چنین موقعیت هایی را تحمل کنند.>> سربازی زنان، دغدغه نیست <<فریده غیرت>>، وکیل دادگستری هم معتقد است که بحث سربازی دختران هیچ گاه تبدیل به یک دغدغه جدی و خواست اجتماعی نشده و خبر منتشرشده هم به همین دلیل به شوخی شبیه است. او در گفت و گو با <<شهروند>> می گوید: <<هر چقدر سلیقه افراد در قانون گذاری را تاثیرگذار بدانیم و در نظر بگیریم اما قوانین باید یک زمینه اجتماعی داشته باشد و خواست عمومی در آن لحاظ شود. سربازی دختران در این سال ها هیچ گاه به صورت یک خواست اجتماعی درنیامده و به همین دلیل مطرح شدن آن را نمی توان جدی گرفت.>> غیرت در ادامه تاکید می کند که برای قانون شدن خدمت وظیفه عمومی برای زنان، حتما به تصویب نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی نیاز است: <<قطعا باید مجلس تصویب کند و روند قانون گذاری طی شود. همچنان که اطلاع داریم، قانون گذاری در ایران باید از مجلس و در قالب طرح یا لایحه بگذرد. من هم این خبر را یک شوخی دیدم و به نظر من شرایط قانون گذاری کشور نه توجهی به این مسأله دارد و نه خواستی جدی در جامعه وجود دارد.>> این وکیل دادگستری درباره سابقه قانونی خدمات وظیفه عمومی زنان در ایران هم می گوید: <<پیش از انقلاب و در دوره ای زنان به سربازی می رفتند و خدماتی انجام می دادند. این فعالیت ها با نحوه سربازی مردان متفاوت بود. یک دوره ای این طرح وجود داشت ولی ادامه پیدا نکرد و هیچ وقت هم خیلی جدی نبود. پس از انقلاب هم، من هرگز زمزمه و تلاشی برای قانونی کردن سربازی دختران ندیدم و حتی اظهار علاقه و تمایلی در کسی در این باره ندیدم.>> زنان در ایران کی و چطور به سربازی می رفتند؟ تا همین 40 سال پیش و قبل از انقلاب اسلامی و در زمان پهلوی دوم طرح سربازی دختران در ایران با عنوان سپاه دانش شکل گرفت و این موضوع به عنوان سربازی زنان معروف شد. اعضاى سپاه <<دانش>> و <<بهداشت>> موظف به گذراندن دورانى ۴ماهه بودند. دوشنبه و چهارشنبه هر هفته <<سپاهیان دانش>> و <<سپاهیان بهداشت>> در پادگان هاى بزرگ شهر، تعلیم تیراندازى مى دیدند. در این سفر زنان عضو سپاه <<دانش>> و <<بهداشت>> مانند مردان، رفتارى نظامى داشتند، رژه مى رفتند و تمرینات تیراندازى مى کردند، اما پس از انقلاب در زمان بررسی اصل ۱۵۱ قانون اساسی، این موضوع مخالفانی پیدا کرد؛ مانند آیت الله صافی که سربازی زنان را یک بدعت نادرست از سوی حکومت سابق دانست و گفت: <<این بدعت تازه ای بود که در زمان طاغوت برای هتک صیانت زنان این مملکت به وجود آمد. خواهش من این است که شما کاری نکنید که این بدعت به وسیله شما تأیید شود… آموزش نظامی برای زنان سابقه قبل ندارد و اگر این امر، امر لازمی بود، حضرت رسول اکرم (ص) هم حضرت زهرا(ع) را آموزش نظامی می داد.>> بنابراین بعد از تصویب نهایی قانون اساسی، سربازی زنان حذف شد. سربازی زنان در دیگر کشورها آن طور که بعضی منابع خبری نوشته اند: <<نقش زنان در ارتش تاریخچه ای دارد که به ۴۰۰ سال پیش بازمی گردد. در طول تاریخ زنان نقش های بسیاری در ارتش از جمله نگهبانی و حضور در جنگ ها داشته اند، هرچند که خدمت وظیفه زنان در ارتش همواره موضوعی جنجالی بوده و به همین دلیل نسبت کمتری از زنان در تاریخ در کنار مردان جنگیده اند.>> در حال حاضر، در کشورهای زیادی زنان هم به سربازی می روند؛ مثلا در میانمار نیز تنها زنانی که ازدواج کرده یا طلاق گرفته و صاحب فرزند باشند از رفتن به سربازی معاف می شوند. در آمریکا زنان برای خدمت سربازی ثبت نام نمی شوند، اما می توانند به طور داوطلبانه به خدمت برده شوند. در اروپا هم هستند کشورهایی که زنانشان به سربازی می روند؛ آن طور که به تازگی <<ایسنا>> نوشته، مثلا زنان فنلاندی از سال 1995 میلادی می توانستند داوطلبانه به خدمت سربازی بروند و در 45 روز نخست اعزام، به آنان فرصت داده می شود تا از ادامه این خدمت انصراف دهند. در صورتی که از مدت 45 روز نخست بگذرد، زنان هم موظف به رعایت تمامی قوانین اند و تنها دلایل پزشکی و بارداری آنان را به طور موقت از انجام خدمت معاف می کند. زنان در یونان هم به عنوان متخصصان حقوق بگیر در ارتش به کار گرفته می شوند، اما موظف نیستند همچون مردان به خدمت سربازی بروند. در مکزیک و سوییس هم زنان به طور داوطلبانه می توانند به خدمت سربازی بروند. دویچه وله هم در این باره نوشته است: <<مقام های نروژی اعلام کرده اند که در نظر دارند خدمت سربازی را برای تمامی شهروندان و بدون در نظر گرفتن جنسیت آنان اجباری کنند و به این ترتیب از سال 2015 میلادی زنان موظف شدند یک سال خدمت وظیفه اجباری را پشت سر بگذارند. هرچند در این طرح قرار نیست زنان برخلاف میل باطنی شان و به زور به سربازی بروند، اما تلاش شده تا تعادل جنسیتی در این زمینه حفظ شود.>>