روزنامه شهروند کد خبر: 120525 تاریخ خبر: ۱۳۹۶ چهارشنبه ۲۹ آذر بازار اتهامات و اعتراضات در یک جایزه ادبی خیانت یا اشتباه؛ بیچاره ادبیات! در جایزه ادبی سیلک در شرایطی که داوران یک اثر را به‌عنوان برنده معرفی کرده‌اند، نام اثر دیگری به عنوان برنده به رسانه‌ها ارسال شده است پولاد امین| وقتی اول بار اعلام شد که کاشان میزبان جایزه ادبی - هنری سیلک خواهد بود، شاید کمتر کسی فکرش را می کرد که این شهر و این جایزه در سومین دوره فعالیت این جایزه، پاشنه آشیل عمومی جوایز ادبی به خصوص جوایز دولتی این مرز و بوم را رونمایی خواهد کرد، اما این اتفاق افتاد و اتفاق مهمی که در مراسم اختتامیه سومین دوره این جایزه رخ داد، در صورت نگاهی عمیق و صحیح به ماجرا می تواند یکی از مهمترین آسیب های جوایز ادبی دولتی این سامان را درمان یا حداقل کمرنگ کند. یکی از مهمترین نقاط ضعف جوایز ادبی این مرز و بوم آن جاست که متاسفانه کمترین اعتمادی به آنها وجود ندارد و این بی اعتمادی خود، اعتبار این جوایز را نیز می کاهد. درواقع این گفته ظاهرا عامیانه که <<خودشون به هر کی بخوان جایزه می دن>>؛ اندک اعتبار و احترامی را نیز که جوایز ادبی می توانند داشته باشند، از میان برمی دارد. در این بین رخدادی مثل آن که در کاشان رخ داد و درنهایت به اعتراض داوران جایزه ادبی سیلک نسبت به تغییر اسامی برگزیدگان این جایزه انجامید، قوز بالای قوز می شود و آن می کند که نباید! داستان چیست؟ داستان از آن جا آغاز شد که هیأت داوران بخش داستان جایزه ادبی - هنری سیلک متشکل از ابوتراب خسروی، کیهان خانجانی و امیرعباس مهندس بعد از بررسی حدود 100 مجموعه داستانی، مجموعه داستان خانه کوچک ما، اثر داریوش احمدی را به عنوان اثر برگزیده انتخاب کرد. اما بعدتر، به روایت ابوتراب خسروی، از طرف امیرعباس مهندس خبر رسید که قرار است نتایج تغییر کند و مجموعه داستان دیگری به عنوان برنده معرفی شود که این امر با مخالف داوران مواجه شد و ایشان اعلام کردند که اگر نتایج تغییر کند، پایشان را در جلسه پایانی نخواهند گذاشت. به هرحال مراسم پایانی طبق برنامه قبل برگزار شد و در آن مراسم داریوش احمدی هم به عنوان نویسنده برتر معرفی شد. به نظر می رسید که همه چیز به خواست داوران پیش رفته و ماجرا ختم به خیر شده است، اما وقتی خبر نتایج جایزه سیلک از سوی روابط عمومی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به رسانه ها ارسال شد، داوران شگفت زده شدند. ماجرا از این قرار بود که در رأی هیأت داوران ضمن تقدیر از مرحوم کوروش اسدی برای مجموعه داستان پوکه باز، داریوش احمدی با مجموعه داستان خانه کوچک ما به عنوان نفر اول معرفی شده بود و در رتبه های بعدی نیز محمد بکایی با مجموعه داستان گربه ساکن چنار و خدیجه شریعتی با مجموعه داستان وقتی قوها پیر می شوند، قرار داشتند و در مراسم پایانی هم جایزه گرفته بودند. اما در خبر ارسالی از سوی روابط عمومی معاونت فرهنگی ارشاد، نام داریوش احمدی و کتابش حذف و به جای او محمدرضا گودرزی با مجموعه داستان بگذار برسانمت به عنوان برنده معرفی شده بود که این اتفاق اعتراض داوران را برانگیخت و ابوتراب خسروی آن را زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی و خیانت به ادبیات نامید. اعتراض داوران اعتراض داوران جایزه سیلک منحصر به اعتراض ابوتراب خسروی نبود و یک روز پس از اعلام نام برندگان، هیأت داوران بخش داستان این جایزه با انتشار بیانیه ای عنوان داشتند که در اعلام نفرات برگزیده در این جشنواره در این خبر نظر آنها لحاظ نشده و رتبه ها و برخی از اسامی اعلام شده به عنوان برگزیده مورد تأیید آنها نیست. در بخش هایی از آن بیانیه آمده بود: ما داوران سومین دوره جایزه ادبی سیلک که توسط موسسه حوض فیروزه کاشان برگزار شد، نتایج اعلام شده از این جشنواره در خبرگزاری ها را کذب محض دانسته و پیگیر این مسأله خواهیم بود که این خبر توسط چه شخص یا نهادی شایع شده است. ابوتراب خسروی هم به عنوان سردمدار اعتراض ها در این مورد با رسانه ها و خبرگزاری های گوناگونی به گفت وگو نشست. او ضمن اشاره به این که <<پیش از برگزاری مراسم اختتامیه حس کرده بودیم که تصمیم بر تغییر آرای داوران وجود دارد و در نتیجه تهدید کردیم که در مراسم حاضر نخواهیم شد>> ادامه می دهد که <<در نهایت با فشار هیأت داوران، اسامی براساس آرای ما اعلام شد، هر چند که داریوش احمدی به این مراسم اصلا دعوت نشده بودند و کس دیگری به نمایندگی جایزه را دریافت کرد>>. ثبت در تاریخ اما ماجراهای بعدی هنوز مانده بود و فردای آن روز و بعد از انتشار در رسانه ها بود که داوران متوجه شدند چه اتفاقی افتاده و چگونه نویسنده مورد نظر برگزارکنندگان جایزه، جای برنده واقعی را در رسانه ها گرفته است و این اتفاقا اتفاقی مهم بود. اگر قایل به این باشیم که تاریخ را اسناد می سازد و نه واقعیات؛ باید گفت که با روش مدنظر برگزارکنندگان این مراسم، جایزه مورد نظر داوران می توانست درحالی که در اتاق نویسنده روی میز کارش قرار گرفته است، به نام و کام نویسنده دیگری به ثبت برسد. در حقیقت مسأله این است که جز خودش و حاضران در آن مراسم کسی برنده واقعی را به عنوان برنده نخواهد شناخت و سال ها بعد اگر کسی در جست وجویی نام برنده سیلک سوم را جست وجو کند، نام و نشانی از داریوش احمدی نخواهد یافت. این به نظر می رسد که مهمترین دلیل اعتراضات داوران سیلک باشد؛ وگرنه تاکنون سابقه نداشته که داوران در مورد اطلاع رسانی رسانه ای هم نظر دهند. اما از آن جایی که این هیأت دیده تلاش آگاهانه ای برای تغییر برنده وجود دارد، کوشیده است با اعتراضات پشت سر هم رأی واقعی داوران در رسانه ها منتشر شود. اعتراضات تند و بی پرده ابوتراب خسروی و کیهان خانجانی در فضای مجازی که بسیار پرسروصدا شد در این وادی قابل تحلیل است. پاسخ مدیر ارشاد در پاسخ داوران، اما مصطفی جوادی مقدم، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان کاشان گفت: متاسفانه بعد از گذشت چند روز از اعلام نتایج بخش داستان جایزه سیلک صحبت هایی در فضای مجازی و رسانه ها مطرح شده است که صحت ندارد؛ چراکه هیچ دخل و تصرفی در داوری آثار نداشته ایم. این مدیر دولتی خود را از آنچه گذشته بی اطلاع می داند: ما قبل از این که اسامی برگزیدگان در مراسم پایانی اعلام شود، هیچ اطلاعی از نتایج نداشتیم و حتی نمی دانستیم چه آثاری به مرحله نهایی راه پیدا کرده است. در چنین شرایطی چطور ممکن است که نتایج با خواست ما تغییر کند؟ جایزه سیلک توسط یک موسسه خصوصی برگزار می شود و به چه شکل ما می توانیم دخالتی در جایزه داشته باشیم و برگزیدگان را تغییر دهیم؟ به اعتقاد من ربط دادن این مسائل به یک نهادی که تصمیم گیرنده نبوده، منطقی نیست و اگر مشکلی وجود دارد باید بین برگزارکنندگان حل شود. جوادی ادامه داد: اگر جایزه ادبی سیلک حق داریوش احمدی بوده است و به فرد دیگری داده شده، حق الناس صورت گرفته است و داورانی که امضای شان پای لوح هاست، باید قبل از اعلام نتایج یا در زمان اعلام نتایج این موضوع را اعلام می کردند؛ چراکه تریبون در اختیار داشتند. مطمئن باشید که اگر همان زمان داوران این موضوع را به من انتقال می دادند، بدون شک جایزه را به برگزیده اصلی برمی گرداندم و اجازه چنین کاری را نمی دادم؛ چراکه ما وظیفه داریم تا از حق نویسندگان و شاعران دفاع کنیم. خیانت اما این پایان کار نبود. ابوتراب خسروی در توضیح این اعتراض و حواشی به وجود آمده به <<شهروند>> می گوید: تعجب ما از این است که چرا اسامی برگزیدگان درست در خبری که ارسال کرده اند، درج نشده است. این مطلبی است که به آن اعتراض داریم. درواقع از این که در آن مراسم خبرنگاری حضور نداشت، سوءاستفاده شده است یا بهتر بگویم که دوستان از نبود خبرنگاران سوءاستفاده کرده و اصول اخلاقی را زیرپا گذاشته و لیست مورد نظر خودشان را به رسانه ها اعلام کرده اند. این اتفاقی است که در چهل سالی که کار می کنم تاکنون ندیده بودم. خسروی ادامه می دهد: من به همراه کیهان خانجانی و امیرعباس مهندس مجموعه داستان خانه کوچک ما اثر داریوش احمدی را به عنوان اثر برگزیده انتخاب کردیم؛ چراکه هر سه معتقد بودیم یک اثر بسیار خوب و جزو بهترین مجموعه داستان های معاصر است. اما دوستان از نبود خبرنگاران سوءاستفاده کردند و اصول اخلاقی را زیرپا گذاشتند و لیست موردنظر خودشان را به رسانه ها اعلام کردند. به اعتقاد من در این جایزه به ادبیات خیانت شد. ابوتراب خسروی با اعلام این که <<ظاهرا در سال های گذشته نیز چنین شرایطی بوده است اما کسی جلوی این دوستان ایستادگی نکرده بود>> می گوید که نمی داند چرا نام داریوش احمدی باید حذف می شد: واقعا من متوجه دلایل اتفاقات رخداده نیستم؛ چراکه هفت کتاب به ما دادند و گفتند که بین این آثار داوری کنید و ما نیز اثر ارزشمند داریوش احمدی را انتخاب کردیم. من قبل از خواندن این مجموعه داستان، اصلا داریوش احمدی را نمی شناختم، اما بعد از خواندن این کتاب بسیار علاقه مند شدم که اطلاعاتی درباره او کسب کنم و در جست وجو های انجام شده متوجه شدم که او یک نویسنده مسجدسلیمانی است که سال های سال است می نویسد، اما چون اهل حاشیه و سروصدا نیست، چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از زاویه ای دیگر بهتر است صحبت های سوی دیگر ماجرا را نیز بشنویم؛ صحبت های محمدرضا گودرزی، نویسنده مجموعه بگذار برسانمت که نامش به جای احمدی در لیست سه اثر نهایی اضافه شده است. او به <<شهروند>> می گوید: من خودم هم از این اتفاق شاکی هستم، چون نه تنها جایزه ای دریافت نکرده ام که در این وسط بین قشر عظیمی هم مورد بی مهری هایی قرار گرفته ام. من نه به مراسم دعوت شده بودم و نه حتی از برگزاری مراسم خبر داشتم؛ اما وقتی نام داریوش احمدی حذف شده و نام من به لیست نهایی آمده با این اتهام یا شائبه روبه رو شده ام که انگار من خودم هم در این ماجرا نقش دارم که این گونه نیست. گودرزی داستان را بنا به شنیده هایش توضیح می دهد: ظاهرا کتاب من به عنوان چهارمین اثر انتخاب شده بوده و وقتی نام داریوش احمدی را حذف کرده اند، یک رتبه ارتقا یافته و جزو سه کتاب نهایی قرار گرفته است. همین!