شهروند| حالا سه ‌سال از روی کار آمدن دولت یازدهم می‌گذرد؛ سه سالی که با وجود همه فراز‌و‌نشیب‌هایش، یک مایه افتخار برای مسئولان این دولت داشته: حوزه سلامت و درمان. حالا حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران و وزیر سه ساله وزارتخانه بهداشتش، جایی نیست که صحبت کنند و از عملکرد وزارت بهداشت در این چند سال تعریف نکنند؛ از بیمه سلامت همگانی که حاشیه‌نشین‌ها را هم تحت پوشش بیمه برد تا اجرای پرسرو‌صدای طرح تحول سلامت.
حالا در آستانه سی‌و‌هشتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی این گزارشی است از مهم‌ترین اتفاقات حوزه سلامت و درمان در سال‌های گذشته.
از زمان فعالیت «اداره کل صحه»، وابسته به وزارت داخله کشور در سال‌های 1320 تا تشکیل «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» در‌ سال 1364 و اکنون که 38‌سال از انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، بیش از 200 قانون مرتبط با سلامت در کشور به تصویب رسیده است. در ‌سال 1383 با تصویب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، کلیه وظایف تأمین اجتماعی (بیمه‌ای و حمایتی) از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منفک و به وزارتخانه دیگری داده شد و به این ترتیب وابستگی سازمان‌های بهزیستی، خدمات درمانی و تأمین اجتماعی نیز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به وزارت جدیدالتأسیس منتقل شد.
پس از انقلاب اسلامی تعداد دانشکده‌های گروه علوم پزشکی و نیز اعضای هیأت‌ علمی این دانشکده‌ها روند رو به رشدی یافت؛ درنتیجه بر ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته‌های مختلف پزشکی به‌طور چشمگیری افزوده شد تا نیاز کشور به پزشک برآورده شود. در حال حاضر نیز شبکه‌های بهداشتی-‌درمانی، همراه با بیمارستان‌ها و پلی‌کلینیک‌های تخصصی و بیمارستان‌های دانشگاهی با خدمات فوق تخصصی، مراکز بهداشتی- درمانی کشور را تشکیل می‌دهند.
براساس اعلام مسئولان معاونت درمان وزارت بهداشت، در حال حاضر 16‌هزار پزشک متخصص و فوق تخصص در 658 پلی‌کلینیک تخصصی در کشور به ارایه خدمات ویزیت سرپایی با تعرفه دولتی 3500 تومانی می‌پردازند؛ به‌طوری که مسئولان امر معتقدند این سطح از خدمت با ویژگی دسترسی در مناطق کمتر توسعه‌یافته، برگ زرین دیگری در دفتر 38 ساله انقلاب اسلامی ایران است.
تعداد پزشکان ایران در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی ‌(1356) 13428 نفر بود که حدود نیمی از آنها (قریب به 6‌هزار نفر) از پزشکان پاکستانی بودند و در ‌سال 57 به ازای هر 2هزار و 800 نفر یک پزشک و اگر تهران را حذف می‌کردیم، برای هر 4000 نفر یک پزشک وجود داشت و به دلیل توزیع ناعادلانه پزشکان در کشور، این نسبت 18000 نفر به یک پزشک بود. به‌تدریج اقدامات لازم در جهت ساماندهی این موضوع صورت گرفت؛ به‌طوری که در ‌سال 63 و با بهتر‌شدن وضع ایران، حدود 54‌درصد پزشکان عمومی، 87‌درصد متخصصان و 66‌درصد دندانپزشکان در تهران و پنج شهر بزرگ حضور داشتند و مابقی در شهرهای دیگر.
به گزارش «ایسنا» اکنون هم 11‌هزار پزشک متخصص، فلوشیپ یا فوق‌تخصص در بیمارستان‌ها و اورژانس‌های پیش‌بیمارستانی به صورت تمام‌وقت جغرافیایی (اعم از تمام وقت هیأت‌علمی و تمام وقت درمانی) و 5700 پزشک فوق تخصص، متخصص و عمومی در 301 شهر کم‌برخوردار به هموطنان خود خدمات مورد نیازشان را ارایه می‌کنند.
اورژانس 115 ایران نیز پس از انقلاب به‌عنوان یک ناوگان قوی متحول شد. از‌ سال 1354 تا 1357 تعداد 12 پایگاه اورژانس پیش‌بیمارستانی در تهران و 7 پایگاه در شهرستان‌های ایران راه‌اندازی شد. اکنون و پس از گذشت 38‌سال تعداد این پایگاه‌ها از 19 به 2196 پایگاه جاده‌ای و شهری رسیده و سعی در پوشش مناطق مختلف کشور داشته است. در خلال این سال‌ها اورژانس 115 ضمن نوسازی ناوگان اورژانس و راه‌اندازی 25 پایگاه اورژانس هوایی، تلاش کرده تا خدمت‌رسانی به بیماران را تسریع کرده و زمان رسیدن بر بالین بیماران را به استانداردهای جهانی نزدیک كند.
گسترش درمان‌های تخصصی و فوق‌تخصصی، پیوند اعضا و پزشکی هسته‌ای نیز در طی این سال‌ها در ایران رشد مطلوبی داشته و پیشرفت‌های قابل توجهی را تجربه کرده است؛ به‌طوری که تا پیش از انقلاب اسلامی مراکز فراهم‌آوری اعضا وجود نداشت و تنها 50 مورد پیوند کلیه در ایران به ثبت رسیده بود؛ اما اکنون 53 مرکز در سراسر کشور فعالیت می‌کنند و سالانه 2500 مورد پیوند کلیه در کشور صورت می‌گیرد.با آغاز دولت یازدهم نیز نقاط ضعف و آسیب‌های حوزه سلامت شناسایی شد و بر همین اساس، برنامه تحول نظام سلامت برای نزدیک‌شدن به هدف انقلاب و کشور مبنی بر عدالت در حوزه سلامت اجرایی شد. دستاوردهای این برنامه نیز تا کنون کاهش میزان پرداختی از جیب بیماران بستری، تحول سیمای بیمارستان‌ها با نوسازی و استانداردسازی، رایگان‌شدن زایمان طبیعی، کاهش میزان سزارین و ماندگاری پزشکان در مناطق محروم بوده است. البته ناگفته نماند که با وجود همه این اقدامات، هنوز تا استانداردهای جهانی و منطقه مدیترانه شرقی فاصله زیادی باقی است؛ هنوز هم کمبودهای زیادی در حوزه تخت‌های بیمارستانی، نیروهای بهداشتی، پرستاری، پزشکی و... وجود دارد. در همین راستا و به اذعان مسئولان وزارت بهداشت با برنامه‌ریزی‌ها و براساس سند چشم‌انداز درمان 1404، برای راه‌اندازی 2.2 تخت به ازاي هر 1000 نفر و درمجموع 50‌هزار تخت در سراسر کشور، بکار گیری 1.5 پرستار به ازاي هر تخت، 95 پزشک عمومی به ازاي هر 100هزار نفر و 86 متخصص به ازاي هر 100هزار نفر تلاش‌های قابل توجهی در حال انجام است.