فرشید غضنفرپور| دنیای بدون گوشی‌های تلفن‌همراه چگونه بود؟ کمی جلوتر برویم. دنیای قبل از تلفن‌های هوشمند چطور؟ زمانی که گوشی موبایل توی جیبمان نهایتا می‌توانست به جز ردوبدل تماس تلفنی و پیامک چند عکس با کیفیت پایین هم بگیرد و در حافظه حقیرش ذخیره کند! اسمارت‌فون‌ها اما فاتحان دنیای جدید بودند. با آنها به دنیای شبکه‌های اجتماعی قدم گذاشتیم. دنیایی که البته پیش از آن هم با فیس‌بوک و چند شبکه اجتماعی دیگر تا حدی با آن آشنا شده بودیم؛ اما آنچه امروز در آن شناوریم کجا و آب‌تنی دهه هشتادی‌مان با شبکه‌های اجتماعی کجا. حالا همین شبکه‌های اجتماعی و همین تلفن‌های هوشمند زیر سنگین‌ترین اتهام‌ها قرار گرفته‌اند. بیشتر برای مسئولان ایرانی، به هرحال مدیر بودن در ایران با وجود مزایای بیشمارش باید محدودیت‌هایی هم داشته باشد. علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم روز گذشته در بازدید از پلیس فتا گفته است: «تلفن‌های هوشمند هر چند برای افراد معمولی مشکلی ندارند، اما برای مسئولان یک خطر جدی محسوب می‌شوند؛ بنابراین به دنبال تولید تلفن ملی برای مصون‌سازی مسئولان و اطلاعات محرمانه کارهای آنها هستیم.» این نماینده مجلس با بیان این‌که طبق مصوبه 105، استفاده از تلفن‌های هوشمند برای مسئولان ممنوع اعلام شده است، افزود: به دست آوردن اطلاعات تلفن‌های هوشمند مسئولان از جانب دشمن یک تهدید امنیتی برای تمامی ارگان‌ها است.
بروجردی گفته است: طراحی و مراحل ساخت تلفن برای مسئولان کشوری در حال انجام است؛ ولی دقیقا از زمان به نتیجه‌رسیدن آن اطلاعی ندارم و پس از ساخت تلفن مختص به مسئولان، رده‌های استفاده‌‌کننده از آن مشخص می‌شود. این نماینده مجلس هشدار داده است «نباید از تلفن هوشمند در جلسات استفاده کنیم و حتی حریم خانواده هم باید محفوظ باشد.» تا اینجای کار به نظر می‌رسد اوضاع چندان به نفع تلفن‌های هوشمندی که مدیران جمهوری اسلامی توی جیبشان می‌گذارند، پیش نمی‌رود. علاءالدین بروجردی در ادامه گفته است: وقتی رئیس‌جمهوری آمریکا از تلفن آیفون استفاده نمی‌کند و رئیس‌جمهوری روسیه و فرانسه تلفن خاص خود را دارند، بنابراین، این موضوع برداشت می‌شود که کشورهای سازنده به تبعات استفاده این نوع از گوشی‌های هوشمند واقفند.
تلفن هوشمند 12 مورد از اطلاعات طبقه‌بندی‌شده افراد را منتقل می‌کند
خط‌و‌نشان مسئولان امنیتی کشور برای تلفن‌های هوشمند تنها محدود به علاءالدین بروجردی نبود؛ سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل نیز روز گذشته در حاشیه همایش پدافند غیرعامل و توسعه پایدار در پاسخ به سوالی درخصوص دستورالعمل سازمان پدافند غیرعامل درباره عدم استفاده از تلفن همراه از سوی مسئولان، تأکید کرد: در باب این موضوع، دستورالعملی پیرامون نحوه استفاده از گوشی همراه تدوین شده است و اشاره‌ای به این‌که مسئولان از تلفن‌همراه استفاده کنند یا نکنند، نشده بلکه نحوه استفاده از آن موضوع مورد بحث است.
او همچنین خاطرنشان کرد: در این دستورالعمل تأکید شده است در نقاطی که اطلاعات جابه‌جا می‌شود، از تلفن‌همراه استفاده نشود. ما در این راستا برنامه‌ای را به دستگاه‌ها ابلاغ کرده‌ایم و این موضوع امروز در دستورکار دولت قرار دارد و قرار است دولت آيین‌نامه‌ای را در این راستا تدوین و ابلاغ کند.
جلالی با اشاره به اظهارات اخیر وزیر اطلاعات مبنی بر این‌که تلفن‌همراه یکی از ابزارهای جاسوسی تلقی می‌شود، گفت: از نظر ما هر تلفن هوشمندی ۱۲ مورد از اطلاعات طبقه‌بندی شده افراد را می‌تواند منتقل کند؛ بنابراین، این دسته از اطلاعات برای مسئولان قابل اهمیت است و می‌تواند تهدیدزا باشد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل گفت: ما آیین‌نامه‌ای را تصویب کردیم و در کمیته‌ای به تصویب نهایی رسیده است. در این آیین‌نامه نحوه استفاده از تلفن‌همراه را برای مسئولان مشخص کرده‌ایم و تأکید داشته‌ایم که مسئولان در چه محیط‌هایی می‌توانند از تلفن‌همراه استفاده کنند و این‌که حتی این موضوع را مدنظر قرار داده‌ایم که چه افرادی نباید از تلفن‌همراه استفاده کنند. او گفت: ما در باب موضوع آموزش مسئولان در حوزه استفاده از تلفن‌های همراه تعیین تکلیف‌های اولیه را انجام داده‌ایم و همچنین درصدد هستیم تا تلفن‌های جایگزینی را تولید کنیم تا مسئولان از آنها استفاده کنند، از این‌رو مأموریتی را به وزارت صنعت و دفاع ابلاغ کردیم تا در این راستا وارد عمل شوند. جلالی تصریح کرد: در وزارت دفاع نیز اکنون فاز اول امنیت‌سازی تلفن‌های همراه آغاز شده است و در یک بازه زمانی مشخص، آن را اجرایی خواهیم کرد؛ اما در زمینه تولید گوشی‌های هوشمند هنوز نتوانستیم به نتایج نهایی دست پیدا کنیم؛ اما اقداماتی را در این راستا انجام داده‌ایم.
تلگرام سرانجام فیلتر می‌شود
روز گذشته همچنین مشخص شد شبکه اجتماعی تلگرام هم نمی‌تواند آینده چندان روشن و امیدواری داشته باشد. شبکه‌ای که حدود 30میلیون ایرانی از امکانات آن استفاده می‌کنند و البته منتقدان تند‌و‌تیزی هم دارد. رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا حتی در ماجرای قتل دلخراش یک دختر خردسال از مهاجران افغانستانی به دست یک نوجوان ایرانی نیز تلاش کردند پای تلگرام را به میان بکشند. روز گذشته علاءالدین بروجردی نیز در بازدید از پلیس فتا به موضوع قدیمی فیلترینگ تلگرام اشاره کرد و با بیان این‌که به هر حال باید آفات را از بین برد، گفت: فیلترینگ تلگرام تصمیمی است که اتخاذ شده و اختلاف نظری که وجود دارد درنهایت توسط شورایعالی امنیت ملی برطرف می‌شود.
سردار جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل نیز تقريبا مشابه همین حرف را در نشستی دیگر با خبرنگاران بر زبان آورد؛ او با اشاره به استفاده از تلگرام در اداره‌ها و دستگاه‌های کشور گفت: با توجه به این‌که ما شبکه اجتماعی را در کشور نداریم تا جایگزین تلگرام کنیم، بنابراین وزیر ارتباطات در این راستا وعده‌هایی را داده است که امیدواریم محقق شود. در هر حال به نظر می‌رسد با وجود قطع مزایای مالی و نیز محدودیت‌های امنیتی در بکار‌گیری تلفن‌های هوشمند و عضویت در شبکه‌های اجتماعی که به محدودیت‌های پیشین مسئولان اضافه شده، ممکن است پذیرش مسئولان و سمت مدیریت در ایران دیگر جذابیت‌های سابق را نداشته باشد، کسی چه می‌داند شاید هم مسئولان ایرانی با وجود محدودیت‌ها مانند گذشته به خدمت‌رسانی‌های خود ادامه بدهند و به این مسائل جزیی
اهمیتی ندهند.