شهروند| بورس پس از دوره‌های طولانی که در رکود به سر می‌برد، یک ماه است که روند صعودی به خود گرفته و به گفته کارشناسان و حتی مسئولان ازجمله فطانت، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار روندهای رشد کنونی، قابل اعتمادتر است؛ چراکه بیشتر حقوقی‌ها برای خرید و فروش به میدان آمده‌اند و تجربه و پشتوانه علمی نهادهای حقوقی اجازه اعتماد بیشتر به روند صعودی را به بازار می‌دهد. البته در روزهای اخیر عرضه ابزارهای جدید در بازار سرمایه مانند اسناد خزانه اسلامی، اوراق استصناع، صکوک و... و آثار مثبت توافق نهایی برجام و اجرای آن توانست بازار سرمایه را سبزپوش کند. البته مهم‌ترین این ابزارها اسناد خزانه اسلامی بود که برای کاهش بدهی دولت و کمک به پیمانکاران دولتی عرضه شد. روز گذشته در نشست خبری محمد فطانت فرد، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درحالی بهبود بازارسرمایه و بورس را تشریح کرد که به گفته او روزهای خوش بازار سرمایه درحال حاضر پیشینه‌ای سخت در حداقل یک سال و نیم گذشته داشته است. البته او بازهم به تأکید ذکر کرد که قصد ندارد شیوه شاخص‌زدگی را دوباره رواج دهد؛ بلکه فقط به مثبت بودن روندها بیشتر اشاره دارد که مهم‌ترین این روندها حضور سرمایه‌گذاران خارجی، ایجاد صندوق جلب سرمایه‌گذاری در عمان، افزایش حجم معاملات و ارزش معاملات، فعال‌تر شدن بازار و... بوده است.
بازار بدهی قدرت جذب بیشتر دارد
اسناد خزانه اسلامی یکی از جدیدترین ابزارهای وارد شده به بورس است که در بازار بدهی عرضه می‌شود. پس از مدت‌ها که بازار ثانویه بورس (خرید و فروش اوارق بهادار در بورس) فعال است نیاز به بازار بدهی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. فطانت در پاسخ به «شهروند» در مورد عرضه اسناد خزانه اسلامی و تأثیر آن بر بازار سهام که ممکن است نقدینگی را از بازار اوراق به بازار بدهی هدایت کند، گفت: مهم‌ترین مزیت یک بازار پویا وجود ابزارهای متعدد و متنوع است. این‌که نقدینگی بین بازارها جابه‌جا شود، چندان مهم نیست؛ مهم آن است که هر دو بازار روان باشد و حرکت‌های نقدینگی و بازار طبیعی باشد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد تأثیر افزایش حجم انتشار سهام خزانه در بودجه 95 و این‌که بازار بدهی قدرت جذب این مقدار را دارد یا خیر توضیح داد: در بودجه 95 به‌طور مشخص برای انتشار سهام خزانه اسلامی اشاره‌ای وجود ندارد؛ اما در بودجه ذکر شده با استفاده از ابزارهای مختلف مالی ازجمله سهام خزانه و... با توجه به شرایط و موقعیت‌ها از دولت برای کاهش بدهی‌ها حمایت شود. او اضافه کرد: برای جذب اسناد خزانه اسلامی یا دیگر ابزارهای موجود هیچ اصراری نیست که همه آنها به یکباره جذب شود. پیش‌بینی ما این است که دو تا سه سال آینده حجم بازار بدهی با حجم بازار اوراق بهادار به‌طور تقریبی برابر شود. فطانت خاطرنشان کرد: برای عرضه اوراق در بورس و فرابورس تفکیک قایل نیستیم و ابزار صکوک و بازار بدهی توأمان در بورس و فرابورس باید عرضه شود و رشد کند.رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از برنامه‌های بورس را کمک به تعیین تکلیف بدهی دولت به شرکت‌ها ذکر کرد و افزود: یکی از بزرگ‌ترین مطالبات را شرکت مپنا داشت که در قالب اسناد خزانه اسلامی تعیین تکلیف شد. رقم ۱۴۰ هزار میلیارد تومان در قانون بودجه ۹۵ پیش‌بینی شده و با تصویب مجلس در بازه دو تا سه ساله وضع مطالبات دولت که دغدغه همگان است، حل خواهد شد؛ حل شدن این موضوع تحریک اساسی در شرکت‌ها و گروه‌های بانکی بورس ایجاد می‌کند.
پرداخت سود قطعی در سررسید
رئیس سازمان بورس با اشاره به اهمیت بازار بدهی در بورس‌های دنیا و نقش حیاتی آنها گفت: مزیت اسناد خزانه سررسید کوتاه‌مدت و تضمین شده آن است و مبلغ اسناد خزانه در سررسیدهای معین و اعلام شده به‌طورحتم پرداخت خواهد. البته روز سه‌شنبه (20 بهمن) اکرمی، خزانه‌دار کل کشور به طوررسمی و با تأکید اعلام کرد، پرداخت مبالغ هیچ تاخیری ندارد. به‌خصوص در مورد اوراقی که سررسید آنها 23 اسفند 94 است البته چون 23 اسفند روز تعطیل است مبلغ این اوراق روز قبل واریز خواهد شد.فطانت همچنین در مورد تصمیم نهایی در مورد فعالیت تعاونی‌ها و همین‌طور تعاونی‌های سهام عدالت در بورس به «شهروند» گفت: درمورد این‌که تعاونی‌ها امکان ورود به بورس را دارند، هیچ شکی باقی نمانده و به‌طورحتم این تعاونی‌ها به بورس می‌آیند. البته نحوه ورود آنها هنوز تعیین نشده ولی سه مدل برای آن تعریف شده است. او اضافه کرد: سه مدل تعریف شده که عبارتند از ورود به صورت ETF یا همان صندوق‌های قابل معامله، ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به بورس و ورود تعاونی‌های استانی به بورس است. به هر کدام از این راه‌ها ایراداتی وارد شده که باید در بررسی‌های دقیق‌تر راه مناسب را انتخاب کرد. اما به هرحال تا تعیین تکلیف سهام عدالت در سال 95 به طورحتم شیوه ورود به بورس آنها نیز مشخص شده است.
بستن پرونده خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا
فطانت همچنین درمورد خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا و نهایی شدن آن گفت: پتروشیمی از ابتدا برای این به بورس آمدند که رانتی ایجاد نشود. این‌که هرازگاهی در این مورد صحبت می‌شود می‌توان گفت که فقط یک اظهارنظر است. البته مدتهاست که پرونده خروج پتروشیمی‌ها از بورس بسته شده و بارها گفته شده که خروج پتروشیمی از بورس کالا بازگشت به عقب است و امکان‌پذیر نیست. وی در ادامه با اشاره به معاملات بورس کالا و انرژی گفت: حجم معاملات فیزیکی بورس کالا ۱۹میلیون تن به مبلغ ۲۵هزار و ۶۰۰میلیارد تومان است و بازار مشتقه بورس کالا ۱۱هزار و ۷۰۰میلیارد تومان است. بازار فیزیکی بورس انرژی نیز تا کنون شاهد معامله ۱۸۰۰میلیارد تومان کالا بوده و در بازار مشتقه بورس انرژی، برق ۷۱۹میلیارد تومان و نفت کوره ۱۶۷ میلیارد تومان معامله شده است.
اوراق رهنی از سال آینده در بورس
رئیس سازمان بورس با بیان این‌که دستورالعمل اوراق جدید رهنی توسط سازمان بورس ابلاغ شده و مراحل تصویب آن در ارکان مختلف صورت گرفته است، گفت: بانک مسکن درصدد است که ۳۰۰میلیارد تومان از سال آینده در بازار سرمایه عرضه کند.وی افزود: براساس نامه عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی به معاون اول رئیس‌جمهوری عرضه ۱۰ هزار میلیارد تومان اوراق جدید رهنی پیش‌بینی شده است، البته با تمهیدات صندوق‌های بازار بدهی از منابع بازار سرمایه منفک است و سازمان به نحوی عمل خواهد کرد که رشد بازار بدهی در کنار بازار سهام به طریقی باشد که آثار زیانباری در بازار سهام نداشته باشد.رئیس شورایعالی بورس درباره چگونگی عرضه اوراق رهنی ادامه داد: مطالبات بانک مسکن بابت وام‌هایی که پیش از این پرداخت کرده در قالب اوراق به نهاد واسط عرضه می‌شود و سود حاصل از آن به دارندگان اوراق تعلق می‌گیرد.وی با بیان این‌که بازار مسکن که درحال حاضر دچار رکود است، اظهارکرد: اوراق رهنی می‌تواند از طریق منابعی که از این طریق جذب می‌کند باعث تحریک بازار شود و این اوراق بخش مسکن را تحریک می‌کند. وی افزود: براساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است که این اوراق در سال‌جاری بر روی تابلو قرار گیرد.
رشد سرمایه‌گذاران خارجی در بورس
وی حجم معاملات روزانه سرمایه‌گذاران خارجی را دو میلیارد و ۴۰۰میلیون تومان ذکر کرد و گفت: هم اکنون ارزش بازار سرمایه‌گذاران خارجی به ۵۲۰ میلیارد تومان رسیده است.به گفته رئیس سازمان بورس حجم تأمین مالی بازار سرمایه به ۲۱هزار میلیارد تومان رسیده و پیش‌بینی می‌شود که به ۳۰ هزار میلیارد تومان تا پایان سال برسد. از سال جاری تاکنون ۵ هزار‌میلیارد تومان اوراق خزانه اسلامی منتشر شده است. همچنین ۵۱۴ میلیارد تومان عرضه اولیه در بورس و فرابورس داشته‌ایم که متعلق به ۱۳ شرکت بوده است.فطانت گفت: از ابتدای سال تاکنون جمع تأمین مالی از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به ۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده و پیش‌بینی می‌شود که امسال حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان تأمین مالی از طریق بازار سرمایه صورت گیرد که به‌عنوان یک رکورد ثبت می‌شود. تا کنون۶۵۰ هزار نفر در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری کرده‌اند.رئیس شورایعالی بورس به فروش ۱۶۰میلیارد تومان اوراق استصناع طی‌سال جاری در بازار سرمایه اشاره و تصریح کرد: در هفته‌های گذشته ۲۰۰ میلیارد تومان تأمین مالی بخش نفت از طریق اوراق در بازار سرمایه را شاهد بودیم و پیش‌بینی می‌شود که طی دو، سه سال آینده بازار اوراق بدهی رشد قابل توجهی را پیدا کند.فطانت درمورد جذب سرمایه‌گذاری با شیوه‌های جدید اضافه کرد: یکی از راه‌هایی که برای جذب سرمایه خارجی پیشنهاد شده ایجاد یک صندوق سرمایه‌گذاری در بورس عمان است که به طورغیر مستقیم این صندوق در جهت جلب سرمایه‌های خارجی فعالیت می‌کند.
بازار بورس 120 میلیارد دلاری شد
وی ارزش بازار را ۴۲۰هزار میلیارد تومان (۱۲۰میلیارد دلار) اعلام کرد و گفت: شاخص کل بورس در ابتدای امسال ۶۲ هزار و ۴۰۰ واحد بود که در حال حاضر به بیش از 88 هزار واحد با رشد ۲۵درصدی رسیده است. شاخص کل هم‌وزن بورس از ۱۰هزار و ۸۷۵ واحد در ابتدای امسال به ۱۲هزار و ۵۶۲ واحد با رشد ۲۷درصدی رسیده است. رئیس سازمان بورس ادامه داد: شاخص قیمت افزایش ۸ درصدی، شاخص کل فرابورس افزایش ۲۲ درصدی، ارزش بازار بورس ۳۲۰هزار‌میلیارد تومان و ارزش کل فرابورس به ۹۵هزار‌میلیارد تومان می‌رسد. فطانت گفت: افزایش حجم معاملات فرابورس به خاطر رشد و رونق بازار بدهی بوده است، همچنین حجم معاملات بورس و فرابورس به هم نزدیک شدند و ارزش معاملات آنها به ۳۲هزار و ۸۰۰میلیارد تومان بالغ شد. متوسط معاملات روزانه در ابتدای سال تا بیستم دی ماه امسال ۱۰۰میلیارد تومان بود که به ۳۸۵ میلیارد تومان رسیده است. این نشان می‌دهد که نقدینگی از بین بازارهای رقیب بازار سرمایه را ترجیح داده است.