شهروند| پایگاه تخصصی «نچرال گس یوروپ» درتازهترین گزارش تحلیلی خود درباره چشمانداز صادرات گاز ایران نوشته است که در دوسال گذشته، تولید گاز ایران به صورت محسوسی افزایش یافته است و تا سهسال آینده، تولید گاز ایران 400میلیون متر مکعب در روز خواهد شد. با این حال دراین خصوص یک تبصره در این گزارش آمده است که تبدیل ایران به بازیگری عمده در بازارهای گاز، نیازمند توجه جدی و سریع به موضوع بهینهسازی مصرف سوخت در داخل ایران است. این مقاله تحلیلی به قلم «دالغا خاتین اوغلو» کارشناس رسانهای حوزه انرژی است که درباره صنعت نفت و گاز ایران اطلاعات خوبی در اختیار دارد و در این حوزه معتقد است که شتاب رشد مصرف گاز در ایران نگرانکننده است. دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار فارسی ترند و از کارشناسان و نویسندگان مسلط بر صنعت نفت ایران است. دررابطه با این نوشتار و برآورد او از آینده صنعت نفت و گاز ایران «شهروند» گفتوگویی با او ترتیب
داده است که در ادامه میخوانید:
شما درباره صنعت گاز ایران نگاهی خوشبینانه را مطرح کردید. ابتدا توضیح دهید که در باره روند صنعت گاز در ایران چه برآوردی دارید؟
شتاب توسعه حوزه تولید و پالایش گاز در ایران طی دوران ریاستجمهوری حسن روحانی شگفتآور بوده است اما در عین حال مصرف افسارگسیخته انرژی در ایران نگرانکننده است. ایران فورا باید چارهای برای این مصرف پیدا کند و بهطور خاص بر مقوله «شتاب رشد مصرف گاز» توجه داشته باشد.
در مورد جایگاه ایران در صنعت جهانی گاز چه دیدگاه و تحلیلی دارید؟
منابع سرشار گاز ایران نهتنها برای منطقه، بلکه کل جهان غیرقابل چشمپوشی است. در مقاله تحلیلیام که در Natural Gas Europe منتشر شد، به آمارهای تولید گاز در ایران اشاره کردم. ایران در نظر دارد که تولید گاز خام خود را از میزان کنونی 700میلیون متر مکعب در روز به 1100میلیون متر مکعب تا سال 2018 برساند، اما برنامههایی در دستور کار قرار دارد که موج جدیدی از افزایش مصرف گاز در کشور را سبب خواهد شد و سایه بر تواناییهای صادرات گاز ایران خواهد افکند، مگر اینکه در داخل کشور بهینهسازی مصرف سوخت انجام شود.
چه موضوعاتی باعث توجه شما به این ضعف ساختاری صنعت گاز در ایران شد؟
وزارت نفت ایران برنامه دارد تا 3میلیون خانوار جدید را طی سهسال آینده از نعمت گاز برخوردار کرده و مضاف بر آن حدود 19هزار واحد صنعتی را به شبکه گاز متصل کند. این درحالی است که هم اکنون 19میلیون خانوار ایرانی از گاز برخوردارند و شمار واحدهای صنعتی استفادهکننده از گاز به 73هزار مورد بالغ میشود. ایران طی سال گذشته 174میلیارد مترمکعب گاز فرآوری شده مصرف کرده که بالغ بر 91میلیارد آن در بخش خانگی و 34میلیارد مترمکعب در بخش صنعتی مصرف شده است، به عبارتی بیش از 70درصد گاز فرآوری شده ایران در این دو بخش مصرف شده و افزایش مصرف این بخش به میزانی که اشاره شد بسیار چشمگیر خواهد بود. از طرفی هم ایران سالانه بیش از 12میلیارد مترمکعب گاز به بخش پتروشیمی تحویل میدهد و تولید پتروشیمی ایران به بالای 44میلیون تن رسیده است. در عین حال اما پروژههایی به ارزش 70میلیارد دلار در دستور کار ایران است که تولید پتروشیمی را طی پنجسال آینده به 120میلیون تن و تا یک دهه آینده به 180میلیون تن خواهد رساند و طبیعتا نیاز به گاز طبیعی چندین برابر افزایش خواهد یافت.
شما در نوشتارتان اشارهای هم به مصارف صنعتی و نیروگاهی داشتهاید، هدف شما از این بررسیها بیان چه نکتهای بوده است؟
بخش نیروگاهی ایران سال گذشته 50میلیارد مترمکعب گاز مصرف کرده و هنوز 20میلیارد باید به این رقم اضافه شود تا جلوی مصرف سوخت مایع در این بخش گرفته شود. از طرفی تولید برق ایران طی یک دهه گذشته تقریبا دو برابر شده است. سال گذشته بیش از 2700 مگاوات به تولید برق ایران افزوده شد و برایسال جاری نیز تقریبا به همین میزان افزوده خواهد شد و اکثر نیروگاههای جدید از نوع حرارتی هستند و رشد مصرف گاز در این بخش سالانه به میزان انبوهی افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر 80درصد میادین فعال نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و برای آهسته کردن آهنگ کاهش تولید نفت2: 11: 48 PMباید به این میادین گاز خام تزریق شود. ایران سال گذشته 34میلیارد متر مکعب تزریق گاز داشته است، اما این رقم کافی نیست و باید حداقل به دو برابر سطح کنونی برسد. پس همه برنامههای دولتی که در بالا اشاره شد، لازمالاجراست و برای کشور بسیار سودآور است، اما تنها راه ایران برای رهایی از مصرف چشمگیر گاز و افزایش توان صادرات گاز، بهینهسازی مصرف انرژی است و بدون توجه به این موضوع، توان صادرات گاز ایران همواره زیر سوال خواهد بود. در اینخصوص بد نیست به گفتههای مدیرعامل شرکت بهینهسازی مصرف سوخت ایران هم اشاره کنم که میگوید «فرصت کاهش ١٩درصدی شدت انرژی از سال ٨٩ تا ٩٣ از دست رفته است و در این مدت ٣هزار و ٦٠٠میلیون بشکه معادل نفت خام از دست رفته است».
برای اینکه ایران در بازارهای جهانی بتواند حضور داشته باشد اقدام اصلی چه خواهد بود؟
ایران سالانه بالای 2میلیارد بشکه معادل نفت خام مصرف میکند که بیش از 70درصد آن گاز طبیعی است. باید بدانید که شدت مصرف انرژی در ایران دو برابر متوسط جهانی است. ایران با کاهش 50درصدی شدت مصرف انرژی میتواند به یک بازیگر بزرگ بازارهای جهانی گاز تبدیل شود، چراکه ایران با 34 تریلیون مترمکعب ذخایر گازی بزرگترین دارنده گاز جهان است.