[ راضیه زرگری ] این روزها، همه مردم کم یا زیاد به نوعی با سختی‌ها و تلخی‌های کرونا درگیر هستند. تعداد مبتلایان روزانه به این ویروس دقیقا نشان‌دهنده گستره وسیع پخش عفونت در میان تک تک افراد جامعه است. بسیاری از خانواده‌ها یا عزیزی دارند که مبتلا و در حال گذران دوره این ویروس است یا عزیزی را از دست داده و داغدار شده‌اند. در این شرایط اضطراری اینکه مردم بیشتر از هر چیزی به فکر سلامت و محافظت خود باشند، منطقی و طبیعی است و کمرنگ‌شدن تحرکات انساندوستانه هم اجتناب‌ناپذیر؛ به‌ویژه در شرایطی که با موج سوم و سخت‌تر ویروس مواجه هستیم و مردم دوباره به خانه ماندن مگر برای انجام کارهای ضروری تشویق می‌شوند. در این میان اما بسترهایی وجود دارد که بدون مهرورزی و نوعدوستی مردم به خطر می‌افتد؛ بسترهایی که با جان انسان‌ها سر و کار دارد و یکی از ضروریات از خانه خارج‌شدن محسوب می‌شود.
اهدای خون یکی از مهم‌ترین موضوعات سلامت در هر جامعه‌ای است. این روزها اما حال بانک خون کشور چندان مناسب نیست و بیش از همیشه به مهربانی و وفاداری مردم نیاز دارد. معرفت و مهربانی‌ای که در تجربه روزهای سخت در طول سال‌ها ثابت شده است. قطعا هر ایرانیِ سالم و سلامتی به شکرانه این نعمت بزرگ الهی می‌تواند صحنه‌های پر از عشق و زندگی را در مراکز اهدای خون رقم بزند و با اهدای زندگی به هموطن خود قدردان این لطف الهی باشد. در هفت ماه نخست سال ۹۹، بیش از یک میلیون و ۳۷۶ هزار نفر برای اهدای خون در سراسر کشور مراجعه کرده‌اند که از این تعداد مراجعه بیش از ۸۸۲ هزار واحد خون اهدا شده است.
سازمان انتقال خون از هموطنان با سن بیش از ۱۸و کمتر از ۶۰ سال تمام و حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم دعوت می‌کند که به کمک بیماران چشم‌انتظار بشتابند و در روزهای سرد و شیوع کرونا بیماران نیازمند به خون را فراموش نکنند تا دست در دست و پشت به پشت هم با حمایتی همیشگی روزهای سخت همه‌گیری کرونا را پشت سر بگذاریم و کمک کنیم تا خانواده‌های کمتری داغدار شوند.
نیاز به خون همیشگی است تابستان و زمستان و کرونا نمی‌شناسد
سازمان انتقال خون از مردم می‌خواهد با شروع فصل سرما و نیاز بیشتر به اهدای خون، این اقدام نوعدوستانه را در اولویت قرار دهند. چند روز پیش اطلاعیه‌ای صادر شد که کاهش مراجعه برای اهدا را یادآور می‌شد؛ هر سال با شروع فصل سرد میزان اهدای خون کاهش پیدا می‌کند، اما امسال با شیوع کرونا و اجرای قرنطینه شاهد کاهش بیشتر آمار اهدای خون هستیم و این در حالی است که نیاز به خون و فرآورده‌های آن همیشگی است، پس لازم است مردم اهدای زندگی را فراموش نکنند.
میزان ذخایر خون در برخی استان‌ها ازجمله استان تهران که بخش مهمی از خون مورد نیاز بیماران و عمل‌های جراحی را در کشور تأمین می‌کند در هفته‌های اخیر کاهش یافته است. استان‌هایی که همه‌گیری کرونا در آنها شدیدتر است و بیماران مصرف‌کننده خون بیشتری دارند نیز در همین وضعیت قرار دارند. دکتر مجید مسلمی، معاون اهداکنندگان اداره کل انتقال خون استان تهران، در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد: «از اسفند سال گذشته که همه‌گیری کرونا در کشورر شروع شد و ایران جزو کشورهایی بود که آمار ابتلا روز به روز بیشتر می‌شد، ما با کاهش مراجعه برای اهدای خون مواجه بودیم و در طول این ماه‌ها به طور میانگین 10 تا 20درصد کاهش اهدای خود را داشته‌ایم؛ طبیعی است که متولیان بهداشت بر این نظر بودند که مردم کمتر از خانه خارج شوند تا زنجیره انتقال ویروس شکسته شود. همین موضوع اصلی‌ترین دلیل کاهش مراجعه برای اهدای خون بوده است.»
مسلمی تأکید می‌کند که «در خانه بمانیم برای کارهای غیر ضروری است در حالی که نیاز به خون و فرآورده‌های خونی و موضوع مهم اهدای خون یک امر واجب و همیشگی است. خون یک عنصر یونیک و حیاتی است که تا امروز حتی علم پزشکی هم جایگزین صنعتی برایش ندارد. بنابراین اهداکننده کافی باید همیشه وجود داشته باشد.»
خون کامل 35 روز و پلاکت فقط 3 روز ماندگاری دارد
ترس از ابتلا به کووید-۱۹، کاهش تردد شهروندان در سطح شهرها، سردشدن و آغاز بارش‌ها و وضع قوانین و اجرای آنها برای کاهش میزان خطر ابتلای شهروندان به ویروس کرونا در بیشتر استان‌ها از دلایلی است که میزان اهدای خون را کاهش داده است.اما خون تنها راه کمک به بیماران صعب‌العلاج، جراحی‌ها، بیماران هموفیلی و تالاسمی و زنان بارداری که حین زایمان نیاز به خون دارند، محسوب می‌شود.
۲۰درصد خون‌های اهدایی به مصرف بیماران تالاسمی و بیماران خاص می‌رسد که به این هدیه نجات‌بخش نیاز مستمر دارند و از سویی خون و فرآورده‌های آن عمر محدودی دارند و خون کامل ۳۵ روز و پلاکت فقط 3 روز ماندگاری دارد و به همین دلیل همه روزه نیاز به اهدای خون در کشور وجود دارد. مسلمی با بیان اینکه تهران قطب اصلی ذخایر خون و فرآورده‌های خونی کشور است، عنوان می‌کند: «همواره ذخایر مناسبی در استان تهران وجود داشته و بزرگ‌ترین ذخایر کشوری را در تهران داریم در حالی که در تهران هم با کاهش نسبی مراجعه‌کنندگان مواجه بودیم ولی خوشبختانه وضعیت بحرانی نیست.»
تأمین خون مورد نیاز 160 مرکز درمانی در استان تهران
خوشبختانه برای اطمینان خاطر شهروندان از سلامت و ایمنی محیط مراکز اهدای خون تمام موارد استاندارد در مراکز انتقال خون برای پیشگیری از انتشار ویروس کرونا رعایت می‌شود و جای هیچ گونه نگرانی برای اهداکنندگان وجود ندارد. ضمن اینکه هنوز هیچ مورد ابتلا به کرونا از طریق خون و فرآورده‌های آن ثبت نشده است. مسلمی با اشاره به فراخوانی که سازمان انتقال خون در روزهای اخیر داده است، ادامه می‌دهد: «مراجعه اهداکنندگان بعد از این فراخوان بیشتر شده و ادامه همین روند می‌تواند تا حدودی کاهش ذخایر را جبران کند.
معاون اهداکنندگان مدیرکل انتقال خون استان تهران کوتاه‌شدن روز و بارش‌های فصلی و شرایط کنونی کاهش تردد مردم در شهر را در کاهش مراجعه برای اهدای خون بی‌تأثیر نمی‌داند. او می‌گوید: «در حالی که این عوامل احتمال کاهش ذخایر در ماه‌های آتی را می‌دهد، تلاش ما این است که بتوانیم با کمک مردم نوعدوست از بحرانی‌شدن اوضاع جلوگیری کنیم. در حال حاضر 160 مرکز درمانی در استان تهران را به صورت 100درصدی پوشش می‌دهیم و تا امروز خطر خاصی برای بیماران نیازمند به خون و فرآورده‌های خونی پیش نیامده است.»
معاون اهداکنندگان مدیرکل سازمان انتقال خون استان تهران از روش‌های نوین با استفاده حداکثری از فرآوردهای خونی می‌گوید: «فناوری مهم پلاکت سرویس که در حال حاضر در سازمان انتقال خون به کار گرفته می‌شود به ما کمک می‌کند از یک نفر 10 برابر شرایط عادی پلاکت خون گرفته شود و پلاکت مورد نیاز بیماران تأمین شود.»
مسلمی با بیان اینکه وضعیت فعلی بانک خون و ذخایر خونی بد نیست اما به حضور و حمایت همیشگی مردم در اهدای خون نیاز داریم، ادامه می‌دهد: «از اهداکنندگان خون در همه گروه‌های خون به‌خصوص گروه های منفی (به دلیل اینکه فراوانی گروه‌های منفی کمتر از 10درصد کل جامعه است ) و گروه o مثبت و اهداکنندگان مستمر (با سابقه حداقل دو بار اهدای خون در سال) می‌خواهیم برای اهدای خون اقدام کنند.
معاون اهدای سازمان انتقال خون استان تهران خاطرنشان می‌کند: «حضور مستمر مردم به طور خاص در این روزهای سخت می‌تواند بهترین و شیرین‌ترین لحظه‌ها را در نظام سلامت بسازد؛ زیرا چشم بیماران، منتظر اهدای خون مردم و رساندن این مایه حیات‌بخش به بدن رنجور آنهاست.»
این تصور غلط را دور بریزید؛ بانوان کم‌خون نیستند
یک تصور غلط در جامعه ما وجود دارد که اغلب فکر می کنند خانم‌ها به دلیل شرایط فیزیولوژیکی بدن‌شان، به صورت بالقوه کم‌خون هستند و قادر به اهدای خون نیستند. جالب است بدانید طبق مستندات تنها ۲۰درصد بانوان دچار کم‌خونی هستند و تست هموگلوبین و مشاوره با پزشک اهدا سبب می‌شود این افراد از اهدای خون معاف شوند. آمار اهدای خون بانوان کشور ما در حال حاضر با افزایشی یک‌درصدی به ۵درصد رسیده است، در حالی که در برخی از کشورهای اروپایی این آمار ۵۰درصد و در کشورهای همسایه تا ۱۵درصد می‌رسد.پمسلمی می‌گوید: «شرایط اهدای بانوان تفاوت چندانی با مردان ندارد شرایط عمومی شامل ۱۸ تا ۶۰ سال و وزن بالای ۵۰ کیلوگرم است و مردان چهار بار در سال خون اهدا می‌کنند در حالی که بانوان تنها سه بار مجاز به این کار هستند.»
معاون اهدای سازمان انتقال خون استان تهران توضیح می‌دهد که سطح هموگلوبین بالای ۱۲ برای بانوان قابل قبول است و اگر بانوان باردار باشند، مجاز به اهدای خون نیستند، بانوان شیرده نیز از این کار معاف هستند و اگر بانوی شیردهی نداشته باشد ۶ هفته پس از زایمان قادر است خون اهدا کند.