[راضیه زرگری] در قرن حاضر، سوءتغذیه در بیشتر جوامع بهویژه کشورهای جهان سوم بحرانی جدی به شمار میآید. سوءتغذیه یا به عبارتی هرگونه انحراف از تغذیه طبیعی که موجب میشود بدن به مواد اصلی و اساسی غذایی دسترسینداشته باشد، یکی از دلایل مهم بیماریهای جسمانی و روانی است. فقر، یکی از عمدهترین علل سوءتغذیه در جهان محسوب میشود. مشغولیت ذهنی 80درصد از مردم جهان دستیابی به غذاست. کمبود غذا و مواد غذایی مورد نیاز بدن برای بسیاری از مردم جهان به مشکلی بزرگ و اساسی تبدیل شده است. با آلودگی و تخریب محیطزیست، مسائل گوناگونی به وجود میآید که در کاهش منابع غذایی جهان موثر است. گرما و خشکسالی، فرسایش خاک، کاهش نزولات جوی، بارش بارانهای اسیدی و سیاستهای ستمگرانه بعضی از کشورهای قدرتمند در برابر کشورهای درحال توسعه، از عوامل گرسنگی و سوءتغذیه مردم جهان به شمار میآید.
آیا پیشرفتهایی در این زمینه صورت گرفته یا برنامههای توسعهای نتیجهبخش نبوده است؟ با استفاده از شاخص گرسنگی جهانی میتوان وضع گرسنگی جهانی را محاسبه و ارزیابی کرد.
شاخص جهانی گرسنگی GHI ابزاری است که برای سنجش و ردیابی جامع گرسنگی و سوءتغذیه در سطح جهانی، منطقهای و ملی طراحی شده است.
این هدف به منظور افزایش آگاهی و درک مبارزه با گرسنگی و جلب توجهها به مناطقی از جهان است که سطح گرسنگی در آنها بیشتر بوده و بیشترین نیاز به تلاش برای از بین بردن گرسنگی در آنجا دیده میشود.
شاخص جهانی گرسنگی 2020
شاخص جهانی گرسنگی 2020 نشان میدهد درحالیکه جهان از سال 2000 به تدریج در کاهش گرسنگی در مقیاس جهانی پیشرفت کرده، این پیشرفت بسیار کند بوده است. گرسنگی در بسیاری از کشورها ادامه دارد و در برخی موارد، حتی پیشرفت معکوس شده است. سطح جهانی گرسنگی و سوءتغذیه در سطح متوسطی قرار دارد. شاخص جهانی گرسنگی از 29.0 امتیاز در سال 2000 به 18.2 امتیاز در سال 2020 رسیده است؛ رقمی که گرچه دلگرمکننده است، اما گرسنگی در بسیاری از کشورها ادامه دارد و در برخی موارد، پیشرفتها تغییر جهت داده است. گرسنگی در 31 کشور در سطح جدی قرار دارد و بهطور موقت در هشت کشور دیگر در رده جدی طبقهبندی میشود. بوروندی، جمهوری آفریقای مرکزی، کومور، جمهوری دموکراتیک کنگو، سومالی، سودان جنوبی، سوریه و یمن. بسیاری از این کشورها ناآرامی یا درگیری خشونتآمیز را تجربه میکنند که این امر بر در دسترس بودن اطلاعات و همچنین وضع غذا و تغذیه تأثیر میگذارد. برای 14 کشور در ردههای متوسط، جدی یا هشداردهنده، گرسنگی و سوءتغذیه از سال 2012 بدتر شده که این شرایط ناشی از درگیری، فقر، نابرابری، ضعف سلامت و تغییرات آبوهوایی است.
690میلیون انسان دچار سوءتغذیه
در سطح جهانی، سوءتغذیه از سال 2015 به رکود رسیده و تعداد مطلق افرادی که سوءتغذیه دارند در سال 2020 نزدیک به 690میلیون نفر بوده است.
این میزان در کشورهای آفریقای جنوبی و آسیای جنوبی بیشترین میزان است، حتی در برخی از کشورها که در سطح ملی دچار بحران گرسنگی نیستند، مناطق حاشیهای و محروم با میزان بسیار وخیم گرسنگی و کمبود تغذیه روبهرو هستند.
در حالی که گزارش شاخص جهانی گرسنگی 2020 هنوز تأثیرات کووید-19 را منعکس نکرده است، عددها نشان میدهد که وضع حال حاضر در بسیاری از زمینهها نگرانکننده است و احتمالا در سالهای آینده بدتر خواهد شد.
تغییر سیستمهای غذایی لازمه دستیابی
به نقطه صفر در گرسنگی
مقاله چتام هاوس در اینباره مینویسد: «یافتههای شاخص جهانی گرسنگی چالشهای ناامنی غذایی را که کشورهای کمدرآمد با آن روبهرو هستند، نشان میدهد.» این مقاله بر این موضوع متمرکز است که با استفاده از رویکردی یکپارچه سلامت و امنیت غذایی و تغذیهای، چگونه سیستمهای غذایی ما در برابر تهدیدها مقاومتر عمل میکنند و میتوان با اتکا به این رویکرد یکپارچه از آسیبپذیرترین افراد محافظت کرد.
هشدار درباره تأثیرات مخرب ویروس کرونا
کرونا میتواند ۱۳۲میلیون نفر دیگر را به جمعیت دچار کمبود تغذیه اضافه کند. برآوردهای اخیر فائو نشان میدهد که همهگیری بیماری ویروس کرونا و پیامدهای اقتصادی آن میتواند ۸۳ تا ۱۳۲میلیون نفر دیگر را در سالجاری میلادی به جمعیت دچار کمبود تغذیه در جهان اضافه کند؛ همچنین وضع تغذیه اکثر گروهها و جمعیتهای آسیبپذیر به علت تأثیرات بهداشتی و اقتصادی-اجتماعی بیماری ویروس کرونا، احتمالا وخیمتر خواهد شد.
در اینباره، فائو از تمامی دستاندرکاران در سراسر جهان میخواهد تا به مناسب روز جهانی غذا، دست در دست هم دهند تا به صورت فوری به شکافها و نقصانهای تغذیهای و معیشتی که در میانه همهگیری بیماری ویروس کرونا آسیبپذیرترین اقشار جامعه را گرفتار کرده است، رسیدگی کنند. پاسخ کشورها به بیماری ویروس کرونا فرصتی است تا با تابآورترکردن نظامهای غذایی در برابر شوکها و همچنین افزایش پایداری آنها از طریق ترویج شیوههای کشاورزی سازگار با طبیعت، شرایط را بهگونهای بهتر از گذشته بازسازی و احیا کنند.