[ملیحه محمودخواه] ویروس کرونا هر لحظه رنگ عوض می‌کند روزهای اولی که سر‌و‌کله این ویروس پیدا شد، خودش را در عطسه و سرفه و بدن درد پنهان کرده‌بود. این ویروس قاتل افراد سالخورده و بیماران خاص بود و کاری به بچه ها و جوان تر ها نداشت اما کمی که گذشت کرونا روی دیگر خود را نشان داد جوان تر ها هم کووید- 19 سخت را تجربه کردند و تعدادی نیز نتوانستند در برابر این ویروس دوام بیاورند و جان باختند. بچه ها نیز از گزند کرونا در امان نماندند و کار به جایی رسید که توصیه هایی برای حفاظت کودکان از این ویروس ناشناخته در جامعه مطرح شد.کمی که گذشت کرونا علائم جدید از خودش نشان داد، بی اشتهایی، عوارض گوارشی مانند اسهال و استفراغ که از علائم اولیه این بیماری نبود، ظاهر شد و از بین رفتن حس چشایی و بویایی نیز به آن اضافه شد. اینها در کنار هم نشان می داد که این ویروس تغییر رفتار و به زبان دیگر جهش ژنتیکی پیدا کرده و تغییر رویه داده است.
جهش ژنتیکی ویروس کرونا موضوعی است که محمد علی ملبوبی عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و مدیر تیم ردیابی ژنتیکی ویروس کرونا آن را تایید می کند و معتقد است تاکنون این ویروس 23 بار جهش ژنتیکی پیدا کرده که 4 مورد آن تنها در ایران رخ داده و نمونه های آن در خارج از کشور دیده نشده است.
او که مدیر تیم ردیابی ژنتیکی ویروس کرونا در ایران است ادامه می دهد: تحقیقات در خصوص جهش ژنتیکی این ویروس در چند مرحله انجام شده است. در گام نخست نمونه های ایرانی ویروس را اخذ و ۴ ژن از آنها را تکثیر کردیم که در آنها توالی‌های جهش یافته را معین کنیم.این پزشک متخصص می گوید با طی این روند هدفی را دنبال می کردیم و چشم اندازمان این بود که اطلاعات پایه ای از جهش ویروس کرونا را ایجاد کنیم. به گفته عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک، در حال حاضر هم ۳۰-۴۰ درصد در تشخیص‌های مولکولی خطا وجود دارد که می‌تواند یکی از دلایل آن جهش‌های ویروس کرونا باشد.
ملبوبی معتقد است که اگر جهش های ویروس کرونا را بشناسیم و بدانیم که ویروس چه مراحلی را سپری می کند در ساخت دارو و واکسن بهتر می توانیم نقش ایفا کنیم و به همین دلیل فرآیند جهش ژنتیکی بسیار اهمیت دارد. در واقع جهش‌های ژنتیکی ویروس را مورد بررسی قرار دادیم تا ارتباط آنها با شرایط را
ارزیابی کنیم.
میزان بیماری زایی ، سرایت این ویروس، سن افراد مبتلا، قومیت و میزان ورود ویروس به بدن با جهش این ویروس رابطه مستقیم دارد که این موضوع سبب شده است فرآیند درمان به تاخیر بیفتد.
او در توضیح جهش ژنتیکی می گوید: ویروس هایی که از نوع rna هستند دچار جهش و تغییرات زیادی می شوند اما در این میان کرونا تلاش می کند جلوی تغییرات زیاد را بگیرد و به قولی مدام خودش را ترمیم می کند تا از افزایش تغییر جلوگیری کند. اما در این میان یک اتفاق رخ می دهد و ویروس زمانی که می خواهد جلوی تغییر را بگیرد به شدت تکثیر پیدا می کند. در واقع زمانی که ویروس وارد بدن فرد می شود ،میلیاردها ویروس کرونا در بدن تولید می شود. این افزایش تعداد ویروس نه در میزان بیماری و نه در شدت آن نقش دارد و نمی توان گفت این ماجرا بیماری را سنگین تر می کند، اما یک اتفاق رخ می دهد و آن هم این است که میزان جهش و انتقال آن به افراد افزایش پیدا می کند. این محقق معتقد است که اطلاعات و پژوهش های صورت گرفته منطبق با تحقیقات جدید در دنیا پیش می رود و می گوید در کل جهان 90 هزار ویروس را از بیماران جداسازی کرده و در ایران 123 توالی ژنوم را داشتیم که 6 تا ژنوم کامل و ما بقی ژن های ویروس هستند و بر روی آنها تحقیقات علمی صورت گرفته است که چه جهش و تغییری از زمان ورود به یک محدوده جغرافیایی تا کنون ایجاد شده است. در ایران 23 جهش شیوع زیادی داشته که 4 مورد آن مختص ایران بوده و در کشورهای دیگر شاهد این جهش نبوده ایم.
این متخصص علم ژنتیک با اشاره به اینکه مهم است که ویروس از چه جهتی وارد بدن شود ادامه می دهد رابطه بین افزایش جهش ژنتیکی ویروس کرونا و نژاد ،قوم و محدوده آب و هوایی در حال بررسی است اما نکته ای که در حال حاضر به نتیجه رسیده این است که جهتی که ویروس به سلول‌های بدن متصل می شود در شدت نوع بیماری تاثیر گذار است.
به اعتقاد این کارشناس حوزه ژنتیک منحنی سنی بیماری تغییر کرده و این نشان دهنده جهش ژنتیکی این بیماری است. جهش در ویروس‌ها تجمیع پیدا می‌کند و این یعنی همان ویروس در بدن فرد دیگری جهش دیگری خواهد داشت؛ این جهش در بدن فرد سوم جهش سومی خواهد داشت و به ترتیب با گذشت زمان ویروس تغییرات زیادتری خواهد داشت.
در جهان مطالعه خوبی بر روی این ویروس انجام شده است که نشان از قدرت 7 تا 9 برابر تکثیر آن دارد .یعنی در حال حاضر قدرت سرایت ویروس افزایش پیدا کرده و کرونا تهاجمی تر شده است در نتیجه اگر پیش از این فردی کرونا داشت می توانست 30 نفر را درگیر کند اما امروز با جهش ژنتیکی این ویروس فرد بیمار قدرت این را دارد که 340 نفر را درگیر کند.
معاون فناوری پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری معتقد است که ما چند راه برای مقابله با ویروس کرونا پیش رو داریم اول آنکه واکسن بسازیم که ساخت این واکسن با توجه به شرایط کرونا در حال حاضر کار ساده ای نیست و جهش آن کار را سخت می کند. راه دیگر درمان است که در حال حاضر بحث درمان در دستور کار تمامی مراکز درمانی قرار دارد . با آنکه کرونا درمان اساسی ندارد اما درمانهای جانبی برای کرونا در نظر گرفته می شود و تلاش می شود با ریکاوری بیمار شرایط او را بهبود بخشند. اما در حال حاضر تنها راهی که به صورت منطقی وجود دارد تشخیص و جلوگیری از شیوع بیماری است . او معتقد است که در شرایط کنونی بهترین کار رعایت پروتکل های بهداشتی است توصیه هایی که از سوی مجامع پزشکی به مردم می شود کاملا علمی و موثر هستند. ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی و جلوگیری از اختلاط جمعیت از راه‌هایی است که می تواند از تکثیر این بیماری بکاهد .