[شهروند] کرونا که آمد، همه چیز را تغییر داد؛ از سبک زندگی و مناسبات اجتماعی گرفته تا ورزش و اقتصاد و سیاست و البته گردشگری و سفر. حالا زندگی همه مردم دنیا به قبل و بعد از کرونا تقسیم شده است. اوایل شیوع این بیماری خیلی‌ها امیدوار بودند که این ویروس موذی خیلی زود بساطش جمع می‌شود اما هر چه گذشت واقعیت‌های کرونایی ترسناک‌تر از قبل خودش را به رخ کشید قرنطینه و محدودیت‌ها سراسری در کشورهای مختلف یکی پس از دیگری اعمال شد، عبور و مرور و تردد به کمترین میزان ممکن در چند دهه اخیر رسید، مرزها بسته شد و همه سفرها به تعویق افتاد، پروازها لغو شد، مردم از ترس جان‌شان در چهاردیواری‌های خانه پناه گرفتند، آژانس‌های معتبر و گردن‌کلفت مسافرتی یکی پس از دیگر با خطر ورشکستگی مواجه شدند و مردم حتی با خودروی شخصی هم تمایلی به سفر نداشتند. کار به جایی رسید که در بسیاری از کشورها به دلیل کاهش شدید مصرف سوخت، قیمت بنزین تا 40درصد هم کاهش پیدا کرد؛ در کشور خودمان هم کم و بیش چنین اتفاقاتی رخ داد. از اوایل اسفند تا اواسط خرداد عملا صنعت گردشگری تعطیل شد. بعد از گشایش‌های پلکانی اوضاع کمی رونق گرفت؛ هتل‌ها و مراکز اقامتی ملزم به رعایت پروتکل بهداشتی شدند تا بتوانند پذیرای مسافران باشند. پروازهای داخلی از سر گرفته شد و در حالی که فعالان این حوزه دلخوش و امیدوار به بهبود شرایط بودند، موج دوم بیماری از راه رسید و دوباره شرایط را سخت کرد. با اینکه عملا محدودیت برای انجام سفر وجود ندارد، اما بسیاری از مردم سفرهای تفریحی یا به‌اصطلاح همان مسافرت‌های غیرضروری‌شان را به تعویق انداخته‌اند و حالا همین موضوع زنگ خطر نابودی صنعت گردشگری در کشور را به صدا آورده است؛ صنعتی نوپا و نحیف که در شرایط عادی هم با مشکلات ریز و درشت فراوانی دست به گریبان بود. اما شرایط فعلی به گفته علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، می‌تواند تمام سرمایه‌گذاری‌های گردشگری را نابود و فعالان گردشگری را ورشکسته کند؛ به طوری که دیگر قابلیت برگشت نداشته باشند.
در بین فعالان گردشگری بیشترین ضرر را هتلداران و صاحبان مراکز اقامتی متحمل شده‌اند؛ به‌خصوص آن دسته از مراکزی که به‌تازگی راه‌اندازی شده و امیدوار بودند که در تعطیلات نوروز و تابستان با جذب مسافر بخش بسیاری از هزینه‌هایشان را پوشش دهند. اما آن‌طور که مونسان می‌گوید، این افراد نه تنها درآمدی نداشتند بلکه حالا سررسید وام‌ها و بازپرداخت هزینه‌هایشان است: «همه آنهایی که در این بخش فعال بودند ضرر زیادی را متحمل شده‌اند. ناراحت‌کننده‌تر این است که بسیاری از جوان‌ها هر چه داشتند جمع کردند، وام گرفتند تا بومگردی به راه بیندازند و قرار بود از عید شروع به کسب درآمد کنند که نه تنها درآمدی به دست نیاوردند، حالا باید اقساط وام را هم بپردازند، اضافه بر آن مالیات و هزینه‌های بیمه تأمین اجتماعی را هم دارند. فشار عجیبی به گردشگری وارد شده است.»
اما راه‌حل خروج از این شرایط نیاز به تعامل و هماهنگی با وزارت بهداشت و فعالان حوزه بهداشت و درمان دارد. به همین دلیل هم وزیر میراث فرهنگی و گردشگری از برگزاری جلسه با وزیر بهداشت خبر داده است: «نظر به اینکه سلامت و جان مردم مهم است و کادر درمان خسته شده‌اند و ما نباید بار جدیدی به آنها اضافه کنیم، قرار شد ظرف هفته آینده جلسه مشترکی با وزیر بهداشت داشته باشیم تا مثلا اجازه دهیم تورها و گروه‌های خارجی که سفرشان قابلیت کنترل دارد تحت پروتکل مشترک برقرار شود.» ظاهرا وزیر بهداشت هم نظر مساعدی برای به رونق‌افتادن مجدد گردشگری دارد. مسئولان گردشگری می‌گویند از شخص وزیر بهداشت خواسته‌اند تا به جای توصیه‌های «سفر نرویم» روی «سفر هوشمند و مسئولانه» تأکید شود. اما مسافرت‌های ایرانیان چقدر به این شعار نزدیک است. مونسان می‌گوید اینکه هر کسی خودرو خود را بردارد، هر جایی خواست چادر بزند یا در خانه‌های مختلف اتراق کند، آن هم در این شرایط، فقط به گسترش هر چه بیشتر بیماری کرونا کمک می‌کند. آن‌طور که وزیر گردشگری می‌گوید، در چنین شرایطی تورهای گردشگری می‌توانند بهترین راه‌حل باشند؛ زیرا هتل‌ها، مراکز اقامتی و ناوگان حمل‌ونقل می‌توانند پروتکل‌های مورد نظر وزارت بهداشت را رعایت کنند. توزیع نامناسب سفر هم یکی دیگر از عوامل موثر از رونق‌افتادن صنعت گردشگری در این ایام کرونایی است. مونسان در این‌باره می‌گوید: «با آنکه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی توزیع سفر را انجام داده و در این سال‌ها سعی کرده روی گردشگری غرب کشور کار کند اما همچنان با ترافیک‌های شمال مواجهیم. شاید در گذشته زیرساخت مناطق غربی مشکل داشت ولی الان شرایط قابل قبول است.»
حمایت از حوزه گردشگری یکی از دغدغه‌های همیشگی مسئولان این بخش است. جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران کشور، در این‌باره می‌گوید: «در حال حاضر ضریب اشغال هتل‌ها بسیار پایین است و آنها در آستانه ورشکستگی قرار دارند. ضریب اشغال در هتل به 10 تا 20درصد رسیده است. حمایت‌های دولت هم تأثیر چندانی در بهبود وضع هتل‌ها نداشته است؛ زیرا اقدامات و حمایت‌ها به اندازه کافی نیست.» به گفته حمزه‌زاده پیش از این قرار بود که هزینه‌های آب و برق هتل‌ها با تعرفه‌های تخفیفی در نظر گرفته شود و هزینه‌ها مورد تعدیل قرار گیرد ولی نه تنها این چنین نشده بلکه در ازای اندکی تأخیر در پرداخت قبوض، خدمات هم از سوی وزارت نیرو قطع شده است. آن‌طور که او می‌گوید حمایت وزارت نیرو در قالب تعدیل هزینه‌ها و تخفیف دوره‌ای تسویه‌حساب هزینه‌های مصرفی تا میزان قابل ملاحظه‌ای می‌تواند تاب‌آوری صاحبان گردشگری را افزایش دهد.
دریغ اندک حمایت‌ها از صنعت گردشگری در حالی است که براساس گزارش‌های رسمی سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی ۶.۸درصد است، در حالی که سهم گردشگری در تولید ناخالص جهانی عدد ۱۰.۳درصد را نشان می‌دهد. سهم گردشگری در اشتغال در سطح جهانی نزدیک به ۱۰درصد است و در ایران این سهم به ۷.۳درصد رسیده است. مقایسه این آمار نشان‌دهنده ظرفیت‌های فوق‌العاده بالای صنعت گردشگری در داخل کشور است.