[نیره خادمی] جشنی که در دومین روز اسفند‌سال گذشته با نمایش فیلم سوهانک ساخته بهمن کیارستمی، یادی از عباس کیارستمی و طعم گیلاس آغاز شده بود، عصر جمعه ششمین روز تیرماه‌سال 99 با معرفی برگزیدگان به پایان رسید. تا پیش از هفته نخست اسفند ماه‌سال 98 و همه‌گیری کرونا هیچ تصوری از برگزاری مراسم مجازی و آنلاین وجود نداشت، چه برسد به اینکه جوایز و دیپلم افتخاری در کار باشد. جشن تصویر‌سال در هفدهمین دوره به شکلی هنرمندانه با حضور ملموس سیف‌ا.. صمدیان و نریشن‌های تخیل‌ساز حبیب رضایی برگزار شد؛ جشنواره‌ای که به علت محدودیت برای حضور، بیش از هر‌سال متکی به تصاویر بود. حبیب رضایی پله‌های ورودی خانه هنرمندان را بالا رفت و بعد از گذر از اسب‌های جذاب و نجیب پاگرد، آنجایی که مقابل سازه جذاب عباس کیارستمی در خانه هنرمندان رسید به آسمان تعبیه شده در بالای سازه، چشم دوخت و گفت: «سلام آقای کیارستمی، چقدر جای شما خالی است.» سال 98 برای ثبت قصه‌هایی که در دل تصاویر حک شده، سال دست پری بود؛ سالی که وقت رفتنش همه گفته بودند: «ای سال بری که دیگه برنگردی.» حبیب رضایی هم وقتی از سالنهای تو در توی خانه هنرمندان و قاب‌های چسبیده به دیوار حرف می‌زند، روایتگر تلخی‌های روزهای رفته است. «در شرایط کرونایی همه چیز فرق کرده و قوانینی جدید بر جهان حاکم شده است، شرایطی که در آن دست‌کم می‌توان تخیل کرد، تخیل راه نجات ما از چهاردیواری و قوانین محدود‌کننده است، بنابراین می‌خواهم هفدهمین اختتامیه را تخیل کنم. سال پر خبر، پر خطر و پر حادثه 98. اول به عکس‌های سیل می‌رسم و بعد عکس کولبر عزیز و جوان ناکامی که آتش بر دل ما انداخت.» یک‌به‌یک از مقابل قاب‌های سیاسی و اجتماعی می‌گذرد و به سالن جلیل شهناز می‌رسد. آنجا که خاطره برگزاری 16دوره جشن تصویر‌سال را با آدم‌های بزرگ زیادی در دل خود جای داده. حبیب رضایی که در پنج دوره گذشته هم اجرای این جشن را برعهده داشت با شیطنت میکروفن را ضدعفونی کرد و به سیف ا.. صمدیان، دبیر نمایشگاه تصویر‌سال و جشنواره فیلم تصویر و کنداکتور برنامه که رسید، به شوخی گفت کنداکتور یعنی برنامه‌ای که در نهایت آقای صمدیان آن را بر هم خواهد زد. «در جهان کرونا اختتامیه را در شکلی تازه، تخیلی و مجازی و البته با برندگانی واقعی و بسیار لایق، برای ثبت بر جریده عالم آغاز می‌کنم، لطفا فاصله اجتماعی را رعایت کنید، ماسک را هرگز فراموش نکنید و برای هم دعا کنیم.»
عکاس فرهاد، عکاس‌سال شد
پس از این صحبت‌ها، برگزیدگان بخش‌های مختلف مسابقه جایزه جوانان زیر ۲۵سال (جایزه محسن رسول‌اف، هنرمند جوانی که‌سال ۸۷ در سانحه سقوط هواپیما درگذشت) معرفی شدند. مصطفی رودکی، تندیس بخش عکاسی خبری را دریافت کرد. در بخش نگاهی دیگر (خلاقه) علی شهسواری، تندیس را از آن خود کرد. در بخش مستند اجتماعی بهرام بیات و مریم دشتی شایسته دریافت دیپلم افتخار شدند اما بخش هنر و هنرمندان هیچ برگزیده‌ای نداشت. مجید خواهی، تندیس عکس‌های بخش ورزشی را دریافت کرد و عابد جلیل‌پوران هم شایسته دریافت جایزه عکاس‌سال (جایزه عکاس‌سال وحید ابد) شد. جلیل پوران، عکاس اهل اورامانات است که زمستان سال گذشته در جریان امدادونجات برای پیدا کردن پیکر دو برادر کولبر در میان برف همراه گروه حضور داشت و با دوربین خود تصویر تأثیرگذاری از فرهاد خسروی ثبت کرد. محمد راعی در بخش کاریکاتور، پارسا دیبازر در بخش گرافیک (پوستر)، مریم مهدیه کارگردان سونا در بخش فیلم‌های بالای ۱۵دقیقه و صمد علیزاده، کارگردان ناهید در بخش فیلم‌های زیر ۱۵دقیقه برنده تندیس شدند. رسول همتی بهترین تصویر را برای فیلم تله ثبت کرده بود و جایزه ویژه هیأت داوران هم به محمد حسنی، کارگردان «اینجا به تمام آزادی‌ام فکر می‌کنم»، اختصاص یافت. محمد ابراهیمی، مجتبی اسماعیل‌زاده، سیدمحمدصادق حسینی، حامد خلیلی، مجید حجتی، عارف زیودار، شهریار دبیری، امیر عنایتی، مریم کرمی و محمدرضا معصومی هم به‌عنوان برگزیدگان بخش مسابقه عکس «ایران ما»معرفی شدند. همچنین در بخش عکس موبایلی هم فواد اشتری، علی خارا، هادی دهقان‌پور، ژوان رضایی، محمدصالح شریفی، سیدجمال مرتضوی امیری، نغمه مقصودلو، مینا نوعی‌نوشهر، میثم همرنگ و مهسا همتی به‌عنوان برگزیدگان معرفی شدند. در میانه‌های معرفی برگزیدگان هم البته سامان احتشامی با همراهی هانا کامکار، سایه و صدا سدیفی، مهدی مختاری و هژیر مهرآوران قطعاتی اجرا کردند.
«چهل‌سال تهران» عنوان بخش ویژه این جشن قرار بود با حمایت سازمان زیباسازی شهرداری تهران پانزدهم اسفندماه ۱۳۹۸ همزمان با افتتاح خانه اتحادیه برگزار شود اما آن هم به تأخیر افتاد. حالا طبق برنامه‌ریزی‌ها، 50فیلم منتخب مستند ۴۰سال گذشته تهران به همراه ۲۶فیلم بخش مسابقه از هشتم تا بیست‌وسوم تیرماه ۱۳۹۹ در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران به نمایش گذاشته خواهد شد.
این جشن بنا بود در اسفند ماه پارسال در بخش‌های مختلف تصویری، برندگان خود را بشناسد اما کووید- 19 از همان روزهای نخست این ماه پرتلاطم، همه را در تمام جهان شوکه کرد و تمام رویدادهای فرهنگی هنری ازجمله اکران فیلم، اجرای تئاتر و کنسرت در بسیاری از نقاط دنیا از جمله ایران و تهران ممنوع شد. خانه هنرمندان هم مثل همه سالن‌ها بسته شد و درنهایت هجدهم خرداد ماه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ستاد ملی کرونا فعالیت‌هایش را به صورت محدود از سر گرفت.
روشنایی گالری‌ها پس از سه ماه تاریکی مطلق
[سیف الله صمدیان- دبیر نمایشگاه تصویر‌سال] هر‌سال به واسطه انقلاب دیجیتال -چه بخواهیم و چه نه - تعداد عکس‌های ارسالی به این تصویر‌سال بالا می‌رود. گاهی برای عکسی که قرار است برای داوری از بین صد عکس روی دیوار برود یک عکس را انتخاب کنیم و این کار ما را مشکل‌تر می کند. امسال هم این‌طور بود و حتی در بخش کاریکاتور و گرافیک یا در بخش فیلم‌ها، ویدیو آرت و مستند کوتاه. تعداد فیلم‌های ساخته شده به‌ویژه در اندازه زمانی کوتاه، خیلی زیاد شده است. این اتفاق هم می‌تواند مایه دلخوشی و کشف استعدادهای زیاد باشد و هم کار دبیرخانه‌ای را مشکل کند. تنوع آثار ارسالی خیلی مهم بود و ما برای نخستین بار در کشور پر تضادی مثل ایران، به‌ویژه در بخش خبری توانستیم همه ابعاد اتفاقات رخ داده‌سال گذشته از سیل، تشییع سردار سلیمانی، سقوط هواپیما، مسائل مربوط به آبان ماه، بنزین و اتفاقات تلخ و شیرین دیگر روزگار از کولبر گرفته تا مجلس را یک جا ببینیم و منصفانه به‌عنوان یک گزارش تصویری از ایران به نمایش بگذاریم. البته در اجرای این دوره به دلیل وجود نامیمون ویروس کرونا دچار مشکل شدیم. دوم اسفند زمانی که هفدهمین دوره را افتتاح کردیم، خبری از کرونا و جدی شدن آن نبود اما بعد از دو روز به دستور کرونا تعطیل کردیم. حسرت بدی در دل این همه جوان که انتظار داشتند حاصل کار یک ساله‌شان را ببینند، به وجود آمده بود و سه ماه تمام گالری‌های خانه هنرمندان در تاریکی مطلق منتظر حضور بازدیدکنندگان بودند. خوشبختانه شرایط کمی برای باز شدن گالری‌ها بهتر شد و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی دو هفته‌ای است که دوباره دایر شده است. عصر جمعه روز آخر برای نمایشگاه تصویر‌سال بود، اما مخاطبان تا بیست‌وسوم تیر می‌توانند فیلم‌ها را در سالن ناصری و شهناز تماشا کنند. عصر جمعه لایوی برای اختتامیه جشن تصویر سال پخش شد که البته از نظر فنی کار مشکلی بود، شکل اجرایی این برنامه در واقع متأثر از کرونا بود و اگر این طور پیش برود، برای سال‌های بعد هم تجربه اجرای برنامه به این صورت را داریم. البته امیدوارم همه درها زود برای زندگی عادی مردم باز شود.