[شهروند] گرمای سختی پیش‌روست، سوزان‌تر از تابستان‌های گذشته. پیش‌بینی‌های هواشناسی این‌طور نشان می‌دهد که دمای کشور نسبت به میانگین بلندمدت افزایش خواهد یافت و در استان‌های آذربایجان‌غربی، ایلام و چهارمحال‌وبختیاری ۱.۱ درجه بالاتر از حد نرمال می‌رسد؛ گرمای بیشتر یعنی احتمال بیشتر وقوع آتش‌سوزی. موج گرما درحالی می‌رسد که در اسفند و فروردین، بیش از 80درصد بارندگی درکشور ثبت شد و بارش‌های سال زراعی جاری (از مهرماه 98 تاکنون)، بیشتر از حد نرمال و اگرچه باز هم کمتر از سال قبل بوده اما پیش‌بینی شده که کل منابع آبی کشور را تأمین کند. با همه اینها، از هفته آینده دما رو به گرمی خواهد رفت و بارش‌های پاییزه هم دیرتر از همیشه خواهد رسید. این آمار را دیروز سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی و معاون وزیر راه‌وشهرسازی در نشستی خبری اعلام کرد. او علاوه بر صحبت از میزان بارش‌ها و وضع خشکسالی، از این گفت که با شیوع کرونا و کاهش تعداد پروازها (به علت نصب بعضی تجهیزات هواشناسی روی هواپیماهای مسافری)، تعداد دیدبانی هواشناسی از روزی 20هزار به 2هزار کاهش و خطای خروجی مدل‌های هواشناسی افزایش یافته و این موضوع خطای خروجی مدل‌های هواشناسی را افزایش داده است، به‌ویژه در ایران که بیشتر به اطلاعات هوایی نیازمند است.
خشکسالی در راه زاگرس میانی
به گفته رئیس سازمان هواشناسی کشور، میزان بارش‌ها در استان‌های چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه‌وبویراحمد و کرمانشاه زیر حد نرمال بوده است و بنابراین در این استان‌ها طی امسال خشکسالی حاکم خواهد بود. او هشدار داد که با توجه به روند افزایش دما از هفته آینده، علفزارهایی که با بارش‌های دوماه گذشته، رشد کرده بودند، با شدت بیشتری خواهند خشکید و شرایط را برای آتش‌سوزی‌هایی با عامل انسانی و طبیعی فراهم خواهد کرد. تاجبخش با این گفته‌ها اضافه کرد: «بر اساس مدل‌های هواشناسی، به دلیل نوسانات اقیانوس آرام و اثرات موسمی هندوستان بارش‌های پاییزی دیرتر از زمان نرمال شروع می‌شود. این بارش‌ها علاوه بر اینکه دیگرهنگام است، کمتر از حد نرمال هم خواهد بود.» سازمان هواشناسی تا روز سه‌شنبه روند کاهش دما پیش‌بینی کرده، اما از هفته آینده افزایش دما در کشور آغاز می‌شود و دمای هوا در تهران به 38 تا 39 درجه خواهد رسید.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی، در بخش دیگری از استرس آبی ناشی از گرمایش جهانی هم گفت. او از دبیرکل سازمان هواشناسی جهانی نقل کرد که سال ۲۰۱۹ جزو گرم‌ترین سال تاریخ کره‌زمین بوده و با توجه به اینکه پنج‌سال منتهی به این‌سال هم جزو گرم‌ترین سال‌های کره‌زمین است، روند ذوب‌شدن یخ‌های قطبی تشدید و موجب ایجاد استرس آبی در کل کشورهای جهان شده است: «بر اساس الگوهای هواشناسی کشورهای خاورمیانه ازجمله ایران، پاکستان، افغانستان و عراق بیشترین استرس آبی را تجربه می‌کنند و با توجه به رشد جمعیت درکشورهای عراق، سوریه و پاکستان، وضع مخاطره‌آمیزی برای کشورهای همسایه به وجود خواهد آمد اما کشور ما نیز شرایط مساعدی نخواهد داشت.»
در اسفند 98 و فروردین 99، 80 رخداد سیلاب درکشور روی داد. رئیس سازمان هواشناسی افزایش بارش‌ها درکشور را از آثار تغییرات اقلیمی دانست و گفت: «در بعضی استان‌ها بارش‌های قابل ملاحظه‌ای ثبت شده، مثل هرمزگان که بارش‌ها در آن 100درصد بالاتر از نرمال بوده و سیستان‌وبلوچستان که 50درصد بالاتر و جنوب کرمان که بارش‌ها 50درصد بالاتر از نرمال بوده است.» به گفته او، در ایستگاه مهرآباد بارش بالاتر از 60درصدی تجربه شد که این بارش در دوره‌های 69ساله اتفاق می‌افتد و در شرق سمنان (گرمسار) هم بارش 43درصد بالاتر از نرمال با دوره بازگشت 81ساله.
تحریم و وضع نامناسب تجهیزات
موضوع دیگری که در نشست خبری سازمان هواشناسی مطرح شد، تأمین تجهیزات هواشناسی بود که بر اثر تحریم و افزایش قیمت ارز، با مشکلات بیشتری مواجه شده است. تاجبخش درباره این موضوع گفت: «برای پیش‌بینی سیلاب ضروری است که تجهیزاتی به شبکه دیدبانی سازمان هواشناسی افزوده شود اما با توجه به وظایفی که سازمان مدیریت بحران برای ما تعریف کرده، وضع فعلی سازمان هواشناسی از نظر وجود شبکه تجهیزات و دیدبانی مناسب نیست. شبکه رادارهای کشور هم بسیار محدود است و فقط
۹رادار فعال درمناطق غربی کشور وجود دارد و در نیمه‌شرقی هیچ راداری نداریم.»
به گفته او، مسائل مربوط به تحریم‌ها و مشکلات اعتباری این سازمان در تأمین‌نشدن تجهیزات موثر است. با اینکه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کمک قابل توجهی در تأمین اعتبارات عمرانی و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در سال‌جاری داشته اما هزینه‌های تأمین تجهیزات هم به‌شدت افزایش یافته است. از طرف دیگر، ایستگاه‌های خودکار اندازه‌گیری هواشناسی تعداد بسیار محدودی دارند و متوسط فاصله ایستگاه‌ها ۱۰۰کیلومتر مربع است و این باعث شده در بسیاری از مناطق کشور، داده‌های قابل پایشی در دست نباشد. «امسال بودجه‌های عمرانی سازمان هواشناسی رشد خوبی داشته اما هزینه‌های سازمان هواشناسی به دلیل استفاده از ارز در خریدها بسیار افزایش یافته است.» تاجبخش با این گفته‌ها رادارهایی را مثال زد که طی سال‌های گذشته با ۱۵میلیارد تومان خریداری و راه‌اندازی می‌شدند، امسال صرف‌نظر از تحریم‌ها باید برای راه‌اندازی ۴۰میلیارد تومان هزینه کرد.
تأثیر کرونا بر پیش‌بینی‌های هواشناسی
کرونا همه چیز را تحت‌تأثیر قرار داده است؛ حتی پیش‌بینی‌های هواشناسی را. پیش از این گاردین گزارش داده بود که محدودیت‌های بهداشتی روزهای ابتدای همه‌گیری کرونا بر بعضی پروژه‌های بلندمدت تحقیقات آب‌وهوایی اثر گذاشته، کار علمی میدانی را متوقف کرده و ادامه این روند بر نظارت بر برنامه آب‌وهوا هم تأثیر می‌گذارد. حالا به گفته رئیس سازمان هواشناسی کشور، کاهش تعداد پروازها در سطح بین‌المللی به دلیل شیوع بیماری کووید-۱۹، دریافت داده‌های ورودی مدل‌های جوی را کاهش داده است و این احتمال خطا را بیشتر می‌کند. او در توضیح این ماجرا گفت: «درحال حاضر تعداد دید‌بانی‌های ما از روی هواپیماها در سطح جهانی بسیار کاهش پیدا کرده و شاید از روزی ۲۰هزار دیدبانی به روزی ۲۰۰۰ رسیده است. با این روند خطای خروجی مدل‌های هواشناسی افزایش می‌یابد، به‌خصوص در ایران.»