[مجتبی پارسا] کِلی کرافت، نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل، روز جمعه گفت که او پیشنویس یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را با روسیه به اشتراک گذاشته است؛ پیشنویسی که به گفته او میتواند تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران را به شکل نامحدود تمدید کند.
آمریکا پیشتر نیز اعلام کرده بود که قصد دارد تحریمهای تسلیحاتی ایران را که براساس برجام به زودی پایان مییابد بار دیگر به مدت نامحدودی تمدید کند. کشورهایی نظیر روسیه و چین در همان زمان نیز در واکنش به موضع آمریکا اعلام کردند، از آنجایی که آمریکا دیگر عضو برجام نیست، با استناد به برجام نمیتواند دست به چنین اقدامی بزند. اما به نظر میرسد دولت دونالد ترامپ همچنان قصد دارد با اعمال فشار بر برخی کشورها ازجمله سه کشور اروپایی امضاکننده برجام، شانس خود را در این خصوص امتحان کند.
به گزارش آسوشیتدپرس واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، ماه گذشته گفته بود که مسکو با هرگونه تلاش آمریکا برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی که در تاریخ هجدهم اکتبر (بیستوهفتم مهر) به پایان میرسد، مقابله خواهد کرد. تلاشهایی که برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران است. برخی از شرکتهای روسیه اعلام کرده بودند که منتظر به پایان رسیدن تحریمهای تسلیحاتی هستند تا بتوانند با ایران قرارداد ببندند.
اما کرافت در نشستی خبری گفته است که او همچنین این پیشنویس را در اختیار بریتانیا، فرانسه، آلمان و استونی قرار داده و امیدوار است که خیلی زود این پیشنویس را در اختیار سایر 15 کشور عضو شورای امنیت قرار دهد.
او گفته پیش از هر چیز میخواهد با سفرای این کشورها صحبت کند تا مطمئن شود که همه این موضوع را درک کردهاند که «ما متعهد شدهایم تا اطمینان حاصل کنیم که شورای امنیت سازمان ملل اجازه نخواهد داد این تحریمها در اکتبر به پایان برسد».
کِلی کرافت گفته است: «من به مردم در مورد هجدهم اکتبر چه باید بگویم؟ اینکه ما میخواهیم روسیه به ایران تسلیحات بفروشد؟ آیا ما میخواهیم چین به ایران سلاح بفروشد؟ واقعا ما میخواهیم اجازه دهیم هر کسی بخواهد به ایران سلاح بفروشد و برای این کشور تسلیحات فراهم کند؟ من بر روی این نکته تأکید میکنم که روسیه و چین نیاز دارند تا در مورد ایران به اجماع جهانی بپیوندند.»
از سال 2007 تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران اعمال شده است. براساس توافق برجام و همچنین قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل اما قرار است این تحریمها در هجدهم اکتبر به پایان برسد. آمریکا اما تلاش میکند در جهت کمپین فشار حداکثری تحریمهای تسلیحاتی تمدید شود.
از زمانی که دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در سال 2018 از توافق هستهای میان تهران و 6 قدرت جهانی که در سال 2015 (تیر ماه 94) منعقد شده بود، خارج شد، تنشها میان ایران و آمریکا بالا گرفته است. با خروج آمریکا از این توافقنامه، تحریمهای این کشور دوباره علیه ایران اعمال شد. تنشها تا جایی بالا گرفت که دولت آمریکا سال گذشته در واکنش به آنچه که «تهدیدهای ایران علیه منافع آمریکا در منطقه» نامیده بود، هزاران سرباز دیگر را به همراه چند بمبافکن و یک ناو هواپیمابر به خاورمیانه فرستاد.
پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هستهای اما پنج قدرت دیگر که این توافقنامه را امضا کرده بودند، (روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) به برجام متعهد ماندند و تأکید داشتند که این توافق کلید ادامه بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تأسیسات اتمی ایران است. با این حال اما ایران معتقد است این کشورها، خصوصا کشورهای اروپایی، آنچنان که باید برای پایبندی به تعهدات برجامیشان قدمی برنداشتند و متعهد ماندن آنها در حد حرف باقی مانده است.
نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، علاوه بر مخالفت با تحریمهای تسلیحاتی جدید، احتمال استفاده دولت ترامپ از مکانیسم ماشه را «مضحک» توصیف کرده است. این مکانیسم که در قطعنامه سال 2015 قید شده، تأکید میکند اگر ایران توافق هستهای را نقض کند، همه تحریمهای سازمان ملل که برداشته شده یا کاهش یافته است، دوباره بازمیگردد.
نبنزیا گفته آمریکا به صورت یکجانبه از توافق هستهای خارج شده و حالا «آنها هیچ حقی» برای استفاده از مقررات این توافقنامه ندارند. از سوی دیگر، برخی از کشورهای غربی نگران آن هستند که با تمدید تحریمهای تسلیحاتی، ایران بهعنوان ابزار فشار، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی را اخراج کند و به سمت توسعه سلاحهای هستهای گام بردارد.
از سوی دیگر در آخرین گزارش بازرسان آژانس که روز جمعه منتشر شد، آمده است که ایران در واکنش به نقش توافق هستهای 2015 از سوی آمریکا به افزایش ذخایر اورانیوم با درصد غنیسازیشده کم ادامه میدهد. توافق هستهای این تضمین را داده بود که مشوقهای اقتصادی را برای ایران به همراه داشته باشد؛ در حالی که مقامات تهران میگویند تاکنون این مشوقها را دریافت نکردهاند بنابراین حق دارند براساس مفاد برجام از تعهدات خود بکاهند. از سال 2018، یعنی زمانی که دولت آمریکا از توافق هستهای خارج شد، ایران برای تحت فشار قراردادن این کشور و سایر کشورهای باقیمانده در توافق شروع به کاهش تعهدات خود کرد. حالا این کشورها در شرایط دشواری قرار گرفتهاند. آنها باید یک کشور را در میان آمریکا و ایران انتخاب کنند یا یک استراتژی را پیش بگیرند که هم آمریکا را راضی نگه دارد و هم ایران را؛ چیزی که در بدو نظر غیرممکن مینماید.