[گروه اقتصادی] کسی باید پیدا شود تا به صورت جدی و حتی شاید قدری با تحکم به سهامداران عدالت هشدار دهد تا در معامله سهام‌شان کمی محتاط باشند، هشداردهنده حتما باید مورد اعتماد سهامداران باشد تا هشدارش جدی گرفته شود و مردم حرفش را باور کنند و سهام‌شان را نگه دارند و از فروشش چشم‌پوشی کنند.
نکته این است که اعتماد عمومی در جامعه خدشه‌دار شده و حتی شاید از بین رفته است پس پیداکردن کسی که مورد وثوق مردم باشد دشوار است. در نتیجه مردم هشدارها را -هر چند خیرخواهانه باشد- پس می‌زنند و در بدبینانه‌ترین حالت ممکن است در جهت مخالف توصیه‌ها و هشدارها حرکت کنند؛ مثلا اگر کسی بگوید سهام‌تان را نفروشید از فردا عزم‌شان را جزم می‌کنند که هر چه سریع‌تر سهام‌شان را به پول تبدیل کنند.
سراشیبی پیش روست
میزان اشتیاق به فروش سهام را می‌شود از حرکت نمودارهای بازار بورس اندازه گرفت؛ سرازیری و سربالایی این نمودارها می‌تواند نشانه‌ای از اشتیاق فروشندگان باشد. یک کارشناس هم این مسأله را گوشزد کرده و گفته که آزادسازی سهام عدالت هم یکی از عواملی است که بر افت شاخص بورس تأثیر گذاشته است.
عرفان هودی به خبرگزاری ایرنا گفته: «آزادسازی سهام عدالت یکی از عوامل افت شاخص بورس و ایجاد ترس و وحشت بین سهامداران و حتی فعالان قدیمی بازار شده است؛ جمع کثیری از مشمولان سهام عدالت ممکن است دانش و صبوری لازم را در بازار سهام نداشته باشند و همچنین بیش از نیمی از این افراد ممکن است به دلیل احتیاجات مالی خود بدون هیچ‌گونه تحلیلی اقدام به فروش سهام خود کنند که این موضوع باعث خواهد شد تا بازار در وضع کنونی به پیشواز آزادسازی سهام عدالت رفته و در مسیر نزولی قرار بگیرد.»
او معتقد است: «شاید تأثیر سهام عدالت بر کل بازار بورس ایران کم باشد اما به دلیل وجود ترس، سهامداران سهام خود را -به‌خصوص سهم‌های شاخص‌ساز که موقعیت بنیادی بسیار خوبی دارند- در صف فروش قرار داده‌اند.»
در این شرایط آگاهی‌رسانی به صاحبان سهام نه تنها لازم بلکه ضروری به نظر می‌رسد اما همان‌گونه که این کارشناس هم اشاره کرده از آنجا که صاحبان سهام عدالت نه‌تنها فاقد آگاهی لازم در این زمینه هستند بلکه به دلیل نیاز مالی درصدد فروش هر چه سریع‌تر سهام‌شان هستند و به نظر می‌رسد تلاش برای به تأخیر‌انداختن زمان فروش سهام چندان ممکن نباشد.
فروش یک‌جای 30درصدی
دولت برای صاحبان سهام عدالت شروطی نیز تعیین کرده است؛ صاحبان این نوع سهام فقط اجازه دارند که 30درصد از سهام‌شان را بفروشند اما این 30درصد را به صورت یک جا می‌توانند بفروشند.
این شرط از یک سو به دلیل محدودیت 30درصدی ایجادشده مزیت دارد؛ به این معنا که افراد اجازه ندارند تمامی سهام خود را بفروشند اما از سوی دیگر اگر کسی بخواهد کمتر از 30درصد از سهامش را بفروشد هم اجازه این کار را ندارد؛ مثلا اگر فردی تصمیم بگیرد 10درصد از سهامش را بفروشد اجازه این کار را هم نخواهد داشت، به نوعی می‌توان گفت که تصمیم‌گیری درباره فروش تا حد زیادی از سوی دولت محدود شده است. حسین فهیمی، سخنگوی ستاد راهبری آزادسازی سهام عدالت، با اشاره به اینکه مهلت مراجعه مشمولان سهام عدالت به بانک‌ها برای فروش یک‌جای ۳۰درصد از سهام‌شان افزایش یافته، توضیح داد: «مشمولان تا ساعات پایانی روز پنجشنبه، پانزدهم خردادماه، جاری فرصت دارند به سامانه samanese.ir مراجعه و روش سهامداری مستقیم را انتخاب کنند.»
او تذکر داده با توجه به اینکه امکان لغو تصمیم از روش مستقیم به غیرمستقیم وجود ندارد مشمولان این سهام در انتخاب این روش دقت کافی را داشته باشند.
اگر چه او تلاش کرده در کلامش تشویقی برای فروش سهام وجود نداشته باشد و گفته: « این حرف‌ها به معنای درخواست یا تشویق برای فروش سهام نیست بلکه درخواست ما این است که مردم این دارایی ارزشمند را در سبد دارایی خود نگهداری کنند اما چنانچه قصد فروش این سهام را دارند، می‌توانند با دو روش سفارش یک‌جای فروش با اعطای اختیار به شبکه بانکی به شعب بانک‌ها مراجعه کنند یا اینکه از روز دهم خردادماه جاری در دفاتر شرکت‌های کارگزاری حضور یابند و به انتخاب خود تا سقف ۳۰درصد از سهام‌شان را به فروش برسانند.»
وثیقه‌گذاری و دریافت وام
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از تلاش برای وثیقه‌گذاری و دریافت وام برای دارندگان سهام عدالت خبر داده و اجرای این کار را به تصمیم بانک مرکزی منوط دانسته است.
حسن قالیباف توضیح داده: «قابلیت وثیقه‌گذاری و استفاده از کارت اعتباری و وام بانکی به وسیله مشمولان سهام عدالت نیز در شورای عالی بورس بررسی شد و موضوع اکنون منوط به بررسی، اعلام نظر و تصمیم‌گیری بانک مرکزی است.»
به نظر می‌رسد که اعلام این خبر و انتقال مسئولیت اجرای آن به بانک مرکزی به نوعی تشویق دارندگان سهام عدالت به نفروختن سهام‌شان است. با توجه به اشتیاق مردم به دریافت وام‌های کم‌بهره و مشکلاتی که سیستم بانکی برای دریافت وام پیش پای مردم می‌گذارد این احتمال وجود دارد که اگر مردم بتوانند سهام عدالت‌شان را به‌عنوان وثیقه نزد بانک امانت بگذارند و وام دریافت کنند از فروش سهام منصرف شوند و سهام را به‌عنوان یک پشتوانه اقتصادی قابل اتکا نزد خود نگه دارند.