[آرمین منتظری] بحث آمار و ارقام مبتلایان و جانباختگان بیماری کووید-19 و صداقت یا توان دولت‌ها در ارایه آمار درست همچنان یکی از مباحث داغ دنیای سیاست و رسانه در سراسر جهان است. روز گذشته روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی تحقیقی اعلام کرد آمار مربوط به 12 کشور را بررسی کرده است و نتایج این بررسی نشان می‌دهد مرگ حداقل 36هزار نفر در این آمارها نادیده انگاشته شده است.
این روزنامه آمریکایی، آمار مرگ‌ومیر در این کشورها را در ماه گذشته با مدت‌زمان مشابه در سال گذشته مقایسه کرده و به این نتیجه رسیده است که آمار به طرز معناداری بالاتر است. در ادامه، این آمار به‌دست آمده را با آمار قربانیان کووید-19، که همین کشورها ارایه کرده‌اند، مقایسه کرده و به این نتیجه رسیده که برخی از مرگومیرها اساسا نادیده انگاشته شده است.
نیویورک‌تایمز آمار کشورهایی نظیر اسپانیا، اکوادور، فرانسه، انگلیس و ولز، هلند، سوییس، بلژیک، سوئد و شهرهایی نظیر استانبول، نیویورک و جاکارتا را بررسی کرده است. برای مثال در اسپانیا آمار مرگ‌ومیر ماه گذشته در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 66درصد افزایش داشته است. این عدد در اکوادور 83 درصد، فرانسه 32 درصد، انگلیس و ولز 33 درصد، نیویورک 300 درصد، هلند 33 درصد، جاکارتا 57 درصد، استانبول 29 درصد، سوییس 21درصد، بلژیک 25درصد و سوئد 12درصد
بوده است.
این اعداد و ارقام نشان می‌دهد بسیاری از مردم در این کشورها احتمالا بر اثر ابتلا به ویروس جان خود را از دست داده‌اند، اما نشانی از آنها در آمار رسمی اعلام‌شده نیست. در پاریس طی ماه گذشته بیش از دو برابر آمار معمول افراد جان باخته‌اند. این تعداد مرگ‌ومیر حتی بیشتر از مرگ‌ومیر در فصولی است که آنفلوآنزا در پیک شیوع قرار دارد. در نیویورک آمار مرگ‌ومیر چهار برابر بیش از حد نرمال بوده است.
مسلما آمار مرگ‌ومیر در میانه همه‌گیری ویروس ممکن است کامل و بی‌نقص نباشد. نیویورک‌تایمز این‌گونه نتیجه گرفته است که تفاوت معنادار میان آمار رسمی مرگ‌ومیر و تعداد کل مرگ‌ها احتمالا نشان‌دهنده این واقعیت است که به اندازه، تستِ ویروس انجام نشده است و کشورها تنها تعداد مرگ‌هایی را که در بیمارستان‌ها رخ داده است، اعلام می‌کنند.
اما نمی‌توان از این واقعیت هم غافل شد که تعداد کل مرگومیرها چهره‌هایی متفاوت از همه‌گیری ویروس کرونا تصویر می‌کند که به‌مراتب هراس‌آورتر است. تیم ریفی، جمعیت‌شناس موسسه ماکس پلانک در آلمان معتقد است: «آماری که هر روز اعلام می‌شود آمار خام و حداقلی است. در بسیاری از کشورها همه‌گیری ویروس آن‌قدر طولانی بوده که زمان کافی برای ثبت مرگ‌ها وجود داشته است. به این ترتیب می‌توان تصویری واضح از میزان واقعی مرگ‌ومیر به دست آورد.»
امسال اکوادور در مقایسه با سه سال گذشته، 7هزار و 600 مورد مرگ بیشتر ثبت کرده است. این تعداد 15 برابر بیشتر از آمار مرگ‌ومیر اعلام‌شده توسط دولت این کشور بر اثر ابتلا به ویروس کروناست. تفاوت آماری در کشورهایی که در مواجهه با بحران کُندتر از بقیه عمل کرده‌اند، بسیار برجسته‌تر است. در ماه مارس، دولت اندونزی 48 مورد مرگ مبتلایان به ویروس کرونا را در جاکارتا اعلام کرد، اما در همین ماه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، در گورستان‌های جاکارتا یک‌هزار و 600 نفر بیشتر از میزان طبیعی دفن شده‌اند.
در استانبول دولت 2هزار و 100 مورد مرگ را از تاریخ نهم مارس تا دوازدهم آوریل گزارش کرده که تقریبا دو برابر تعداد مرگ‌ومیر بر اثر کروناست که دولت این کشور در همین بازه زمانی اعلام کرده است. افزایش آمار مرگ‌ومیر در میانه ماه مارس نشان می‌دهد بسیاری از افرادی که جان باخته‌اند احتمالا در ماه فوریه به ویروس مبتلا شده بودند؛ این یعنی هفته‌ها قبل از اینکه دولت ترکیه نخستین مورد ابتلا را به‌طور رسمی شناسایی و اعلام کند.
در بسیاری از کشورهای اروپایی آمارها نشان می‌دهد میزان مرگ‌ومیر 20 تا 30درصد نسبت به مدت مشابه در سال قبل افزایش داشته است و این ثابت می‌کند آمار واقعی مرگ‌ومیر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا باید ده‌ها‌هزار نفر بیش از آن چیزی باشد که دولت‌ها اعلام می‌کنند.
در برخی کشورها نظیر بلژیک و فرانسه مقامات تلاش می‌کنند موارد مرگ مبتلایان به ویروس کرونا را که در خارج از بیمارستان‌ها رخ داده است نیز در آمار روزانه‌شان بگنجانند. در برخی از کشورهای دیگر نظیر انگلیس، اخیرا مرکز ملی آمار، آمار مرگ‌ومیر را بعد از صدور گواهی مرگ اعلام می‌کند تا آن دسته از کسانی که بر اثر ویروس کرونا از دنیا رفته‌اند نیز در آمار قرار بگیرند. این کار باعث می‌شود آمار واقع‌بینانه‌تری به دست آید، اما همین آمار هم با دو هفته تأخیر منتشر می‌شود.
مسلما آمار مرگ‌ومیر در میانه همه‌گیری ویروس ممکن است کامل و بی‌نقص نباشد. نیویورک‌تایمز این‌گونه نتیجه گرفته است که تفاوت معنادار میان آمار رسمی مرگ‌ومیر و تعداد کل مرگ‌ها احتمالا نشان‌دهنده این واقعیت است که به اندازه، تستِ ویروس انجام نشده است و کشورها تنها تعداد مرگ‌هایی را که در بیمارستان‌ها رخ داده است، اعلام می‌کنند