[ حسام خراسانی] صحبت از گذشته که به میان می‌آید، حرف‌هایش کوتاه و بریده‌بریده می‌شود: «اهل این روستا هستم. پدرم کشاورز بود، روی زمین کار می‌کرد. تبارمان هم همه کشاورز است. سال 59 من که به دنیا آمدم، پدرم اسمم را گذاشت لیلا. روزها برایمان به خوشی گذشت تا سی‌ویکم خرداد سال 1369.» ساکت می‌شود، «سی‌ویکم خرداد 69» برش آخر حرف‌های بریده‌بریده‌اش‌شده و دوست ندارد از آن روز بگوید؛ از ویرانی، از خرابی، از مرگ و از زلزله در آن روز. «لیلا سلیمی» از اهالی روستای حلیمه جان شهرستان رودبار است. روستایی با ۶۷۰ نفر جمعیت که این روزها به عنوان یکی از چند روستای ایمن در برابر کرونا در کشور شناخته شده است. اهالی این روستا توانسته‌‌اند با تکیه بر ظرفیت‌های مشارکت اجتماعی، پویش (#در_خانه _بمانیم) را به خوبی دنبال کنند. در هفته گذشته نیز انتشار یک فیلم کوتاه از این روستا در شبکه‌های اجتماعی واکنش مثبت بسیاری از کاربران را به دنبال داشت. «شهروند» به همین منظور به بررسی و واکاوی فعالیت‌های پیشگیرانه اهالی این روستا در گفت‌وگوهای کوتاه با تعدادی از ساکنان آن پرداخته است؛ ساکنانی که یک‌بار طعم تلخ مرگ و ویرانی را چشیده‌اند. آنچه در ادامه می‌آید گزارش «شهروند» از فعالیت پیشگیرانه اهالی روستای 670 نفری «حلیمه‌جان» است.
در پی وقوع بحران بیماری ویروس کرونا در نقاط مختلف جهان، شیوع این بیماری در ایران نیز سی بهمن ۱۳۹۸ تایید شد. به گزارش «شهروند» تا بیست‌وهشتم فروردین طبق آمار رسمی وزارت بهداشت ۷۷هزارو۹۹۵ نفر در ایران به این بیماری مبتلا شدند و ۴هزارو۸۶۹ نفر از هموطنان کشورمان جان خود را به علت این بیماری از دست دادند. در طول این دو ماه همه استان‌های کشور درگیر این بیماری شده‌اند، به همین منظور پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا در همه مناطق در دستور کار وزارت بهداشت و نهادهایی مانند جمعیت هلال‌احمر قرار گرفت. فعالیت‌هایی که بنابر گفته اصغر آقایی، معاون شعبه و مسئول امدادونجات هلال‌احمر شهرستان رودبار در روستای هزارساله حلیمه جان به شکل متفاوت‌تری دنبال شده است.
پویش #خانه_به_خانه
پویش #خانه_به_خانه یکی از اقدامات متفاوتی است که داوطلبان جمعیت هلال‌احمر در روستای حلیمه جان اجرایی کردند. در طول این دو ماه داوطلبان هلال‌احمر شهرستان رودبار با رعایت تمام نکات بهداشتی به ویزیت خانه‌به‌خانه در این روستا پرداختند. در این پویش همچنین با همکاری خانه هلال روستا بسته‌های حمایتی و بهداشتی میان خانواده‌های ساکن در این روستا توزیع شده است. «اصغر آقایی» در گفت‌وگو با «شهروند» با بیان اینکه این پویش با مشارکت خانه هلال در این روستا انجام شده است، می‌گوید: «یکی از محورهای این پویش ارایه آموزش در مقابله با ویروس کرونا بوده است. با توجه به اینکه این فعالیت و مشارکت با همکاری بومی‌های روستا انجام شد، تأثیرگذاری آن نیز دوچندان بود.» بنابر گفته این مقام مسئول، آموزش‌ها به شکل بروشور، کتابچه، بنر و فیلم در فضای محیطی و مجازی در اختیار اهالی روستا قرار گرفته است. مسئول امدادونجات هلال‌احمر شهرستان رودبار محورهای اصلی آموزش‌ها را ارایه نکات اصلی و کاربردی همچون نحوه ماسک‌زدن و برداشتن آن، شیوه صحیح شست‌وشوی دست‌ها و نحوه تهیه مواد ضروری خانه عنوان می‌کند. او در تکمیل صحبت‌های خود می‌گوید: «به طور مثال یکی از نکات ساده‌ای که ما بر آن تاکید داشته‌ایم، همراه داشتن مایع ضدعفونی‌کننده کوچکی در محیط‌های عمومی است که شهروندان دسترسی سریع به آب و مایع دستشویی ندارند.»
قرنطینه در خانه ما با «نان برنجی» همراه شد
از موضوعات دیگری که مطرح می‌شود این است که این روزهای طولانی را چگونه باید گذراند تا حوصله افراد سر نرود؟ افراد زمان خود را چطور می‌توانند سپری کنند و سرگرم شوند؟ موضوعی که در آموزش‌های داوطلبانه هلال‌احمر در روستای حلیمه جان به آن پرداخته شده است. «هاجر حسینی» یکی از اهالی این روستا و از مشارکت‌کنندگان این طرح در توضیح این موضوع به «شهروند» می‌گوید: «سعی کرده‌ایم در بخشی از این آموزش‌ها به ارایه آداب‌ورسوم مردم گیلان بپردازیم که شاید در میان نسل جوان فراموش شده است. به طور مثل در خانه قرنطینه را با پخت نان برنجی شروع کردیم و با اشتراک‌گذاری نحوه پخت این نان، دیگران را نیز با این موضوع آشنا کردیم.» بنابر گفته این فعال اجتماعی اشتراک‌گذاری کتاب و آموزش صنایع دستی از دیگر فعالیت‌هایی است که روستاییان حلیمه جان برای گذراندن اوقات فراغت در دوران قرنطینه استفاده می‌کنند. این روستایی ساکن حلیمه جان در گفت‌وگو با «شهروند» با اشاره به نپذیرفتن میهمان در تعطیلات نوروزی در روستا می‌گوید: «حتی در روستا مشاغل ضروری را نیز تقسیم کار کردیم. به طور مثال در این دو ماه کاسبان شغل‌های ضروری مانند سوپرمارکت‌ها نیز به صورت شیفتی فعالیت کرده‌اند.»
بهره‌مندی 200 خانوار از خدمات هلال
با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان و در ایران بسیاری از افراد برای مراقبت از خود و اطرافیان‌شان و جلوگیری از انتشار گسترده‌تر ویروس به توصیه‌های متخصصان و پزشکان تقریبا تمام مدت روز را در خانه می‌مانند و تنها در موارد ضروری بیرون می‌روند. موضوعی که «تقی غلامی»، مسئول خانه هلال روستای حلیمه جان نیز بر آن تاکید می‌کند. غلامی در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «با توجه به اهمیت در خانه ماندن بخشی از آموزش‌هایی که ارایه دادیم، توصیه‌ها و پیشنهادهایی در مورد نحوه ماندن در خانه بود.» این معلم بازنشسته با بیان اینکه «خانه هلال» مرکزی است با ساختار داوطلبی بدون نیروی انسانی رسمی، پیمانی یا قراردادی می‌گوید: «ارتقای آگاهی، تأمین سلامت و ایمنی افراد جامعه، جذب، سازماندهی و آموزش افراد ساکن از مهم‌ترین اهداف تأسیس خانه‌های هلال است، به همین منظور و با توجه به این هدف خانه هلال روستای حلیمه‌جان نیز به ارایه خدمات در مواجهه با ویروس کرونا پرداخت.» بنا به گفته غلامی خانه‌های هلال در سطح محلات شهرها و روستاها را اعضا، داوطلبان، خیرین، نیکوکاران و واقفان اداره می‌کنند و هدف از تأسیس خانه‌های هلال تحقق شعار داوطلب‌محوری و بهره‌مندی از مشارکت افتخاری و داوطلبانه همه افراد متقاضی فعالیت در جمعیت هلال‌احمر به منظور ارتقای فرهنگ داوطلبی و سازماندهی اعضا برای ارایه خدمات داوطلبی به نیازمندان در شرایط عادی و بحرانی در سطح محلات شهری و روستاها است. هدفی که در روستای حلیمه‌جان با ارایه خدمت مداوم به 200خانوار در مقابله با کرونا بار دیگر نمایان شده است.
ورود ممنوع
روستای حلیمه جان از توابع بخش رحمت‌آباد و بلوکات شهرستان رودبار است که در سال‌های اخیر با رونق گردشگری نیز مواجه شده است. به همین دلیل یکی از چالش‌هایی که این روستا را در ایام تعطیلات نوروزی با تهدید روبه‌رو می‌کرد، ورود میهمان و گردشگر در ایام نوروز بود. چالشی که با مشارکت اهالی روستا برطرف شده و اسماعیل جمالی‌نژاد، دهیار روستای حلیمه جان در گفت‌وگو با «شهروند» بر آن تأکید می‌کند. جمالی‌نژاد یکی از نکات مهم در مقابله با شیوع این ویروس را کنترل ترددها از مبادی ورودی استان دانست: «در این دو ماه اخیر استانداری با هماهنگی نیروی انتظامی و مشارکت نیروهای هلال احمر و بسیج مردمی اقدام به ایجاد گروه‌های کنترلی در راه‌های استان کرد و با تب‌سنجی و بخشی از تدارکات نیروهای مستقر، ترددها را کنترل و الزام به رعایت محدودیت‌ها کرد. این مراکز کنترل از همان روزهای آغازین دایر شده و تاکنون فعال هستند. همین موضوع باعث شد تا روستاها کمتر در معرض تهدید این ویروس قرار گیرند.»
جمالی‌نژاد یکی دیگر از عوامل موثر در ایمن بودن روستای حلیمه جان را همکاری اهالی این روستا عنوان می‌کند: «با وجود اینکه بسیاری از فرزندان و اعضای خانواده اهالی این روستا ساکن در شهرهای اطراف هستند، اما اهالی با ایجاد پویش‌های اجتماعی از پذیرفتن میهمان در این ایام خودداری کردند، موضوعی که به اعتقاد من بیشترین تأثیر را در سالم‌ماندن روستای حلیمه‌جان داشته است.» بنا به گفته دهیار حلیمه‌جان یکی دیگر از محل‌های پرتردد و پرخطر در این ایام، پارک‌ها، بوستان‌ها و مراکز گردشگری روستایی هستند که به دلیل تداخل زمانی شیوع ویروس با ایام تعطیلات نوروز اهمیت کنترل این مراکز دو چندان بوده است. به همین دلیل تمامی این مراکز تعطیل و مسیرهای منتهی به مکان‌های تفریحی، طبیعی و گردشگری با سدهای خاکی مسدود شده است.
وضعیت سفید
اسماعیل جمالی‌نژاد، در ادامه با بیان اینکه با وجود درگیری تمام استان، روستای حلیمه‌جان پاک مانده است، می‌گوید: «با اعلام نخستین ابتلا به ویروس در استان جدیت در انجام اقدامات مقابله‌ای افزایش پیدا کرد. در گام نخست کمیته مقابله با ویروس کرونا در شهرستان شکل گرفت و پس از آن در سطح پایین‌تر در روستا.» دهیار حلیمه‌جان در ادامه به جلسات مشترک با حضور هلال‌احمر، بسیج و نیروهای مردمی اشاره می‌کند: «در این جلسات هم‌اندیشی و تقسیم و ساماندهی وظایف در راستای تحقق اهداف و دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی کمیته ملی و استانی داشته‌ایم.» به اعتقاد او مهم‌ترین اقدام، آگاهی بخشی در سطح روستا در میان اهالی بوده و او در تکمیل این موضوع می‌گوید: «به همین دلیل در جلسات مشترک با معتمدان محلی، ائمه جماعات و متولیان مذهبی روستا ضمن تشریح شرایط بر اساس مستندات ارسالی از سوی کمیته استانی تلاش شد با جلب مشارکت و همکاری این افراد و نیز اقدامات گسترده در فضای مجازی و نیز نصب بنرها و پلاکاردهای اطلاع رسانی به خوبی نکات بهداشتی و پرهیزهای ضروری در این ایام را برای اهالی تشریح کنند.»
مشارکت خیّران
بنا به گفته دهیار روستا علاوه بر ضدعفونی کردن مستمر اماکن، معابر، مراکز پر تردد و دستگاه‌های خودپرداز با استفاده از ماشین‌آلات دهیاری یا کرایه تجهیزات مورد نیاز، تهیه و توزیع رایگان بسته‌های بهداشتی در میان اهالی روستا برای کاهش ترددها و همچنین اطمینان از در دسترس بودن در زمان نیاز، از دیگر اقدامات انجام شده در روستای حلیمه‌جان بوده است. دهیار حلیمه‌جان درباره تهیه و توزیع ماسک و دستکش و ژل‌های ضدعفونی کننده بین مردم روستا می‌گوید: «ماسک‌هایی که به همت خانه هلال و با مشارکت نیروهای مردمی و با نظارت مراکز بهداشت توزیع شده است، در صورت نیاز اهالی به صورت رایگان توزیع و مازاد آن در اختیار روستاهای همجوار یا مراکز بهداشتی قرار گرفته است.» بنا به گفته جمالی‌نژاد بسیاری از این تجهیزات و اقلام بهداشتی از قبیل ماسک، دستکش و ... به همت دهیاران و مشارکت نیروهای داوطلب مردمی و با نظارت مراکز بهداشت تولید، ضدعفونی و رایگان میان اهالی روستا توزیع شده است.
«حلیمه» زخم خورده
لیلا سلیمی، یکی دیگر از اهالی روستای حلیمه‌جان است. خانواده‌‌اش از کشاورزان قدیمی این روستا هستند و او از بازماندگان زلزله«سی‌ویکم خرداد 69» رودبار است. می‌گوید:«حلیمه‌جان پُر است از گردوغبار، دیوارهای تَرَک‌خورده، سقف‌های ریخته و رنج‌های بسیار. ما داغ دیده‌ایم، خرداد ٦٩ که تمام شد ده‌ها نفر در روستا مدفون شدند و حتی جنازه‌هایشان هم بیرون نیامد. از آن روز نحس تنها تلی خاک باقی ماند. آن وقت نفر که نبود، بولدوزر آورده بودند که جنازه‌ها را بیرون بیاورد؛ اما هر چه بیرون می‌آمد دست و پا و سر بود. این دِه ترک خورده است؛ همین دیوار، همین دریاچه و همین مسجد. همه‌شان زخمی در دل دارند. آن روزها از یاد‌رفتنی نیست. خرداد ٦٩ که تمام شد، ده‌ها نفر در روستا مدفون شدند. شاید همان زخم باعث شده مردم روستا امروز با جدیت به اجرای دستورالعمل‌ها بپردازند، ما معنی زخم را خوب بلدیم. یادم است آن روز روی دیوار روستا نوشتند زلزله‌زدگان عزیز این‌قدر ناراحت نباشید، خدا بزرگ است و به داد شما خواهد رسید، امیدوار باشید. می‌خواهم بگویم که این روزها هم می‌گذرد، امیدوار باشید.»