102سال پیش در چنین روزی، برابر 7 دسامبر 1917 میلادی، ایالات متحده به امپراتوری اتریش-مجارستان اعلان جنگ داد تا ورودش به جنگ جهانی اول شکل جدیتری به خود بگیرد. هر چند در اسناد تاریخی ورود آمریکا به نخستین جنگ جهانی، آوریل 1917 و در پی اعلان جنگ این کشور به امپراتوری آلمان ثبت شده است، اما آن بیشتر عکسالعملی نسبت به سیاست مزورانه آلمانیها در آن سوی آتلانتیک بود. در آوریل 1917 ایالات متحده تصمیمی برای ورود همهجانبه به معرکه جنگ جهانی نداشت و نهایتا غرقکردن چند کشتی مزاحم آلمانی در اقیانوس اطلس را برای گوشمالی برلین کافی میدانست، اما وقوع انقلاب اکتبر در روسیه و خروج این کشور از صحنه جنگ، واشینگتن را برای قرارگرفتن در جرگه متفقین بیش از پیش مجاب کرد. تصمیمی هوشمندانه یا به عبارت بهتر حیلهگرانه که باعث شد آمریکا به تأثیرگذارترین نیروی موجود برای برگرداندن ورق جنگ تبدیل شود.
مواجهه کجدار و مریز با آلمان
در چهارمین سال جنگ جهانی اول که مصادف با دور دوم ریاستجمهوری وودرو ویلسون، بیستوهشتمین رئیسجمهوری ایالات متحده بود، واشینگتن حداقل درظاهر به اجرای دکترین مونرو (منتسب به جیمز مونرو، پنجمین رئیسجمهوری آمریکا) یا همان سیاست دخالتنکردن در امور اروپا اصرار داشت، هر چند به شکلی نامحسوس کمکهای نظامی در اختیار متفقین خصوصا انگلیسیها و فرانسویها قرار داده و اعطای وامهای مدتدار به این دو کشور را نیز قطع نکرده بود. واشینگتن با وجود حفظ روابط دیپلماتیک با برلین، از حملات گاه و بیگاه زیردریاییهای آلمانی به کشتیهای باری در اقیانوس اطلس دلخور بود و آن را به شکل علنی ابراز میکرد. اما اتفاقی که باعث شد واشینگتن رودربایستی را با برلین کنار گذاشته و ناوگان خود را به جنگ زیردریاییهای امپراتوری آلمان بفرستد ماجرای لورفتن تلگراف آرتور زیمرمن، وزیرامورخارجه آلمان، خطاب به سفیر این کشور در مکزیک بود. تلگرافی که انگلستان با رهگیری آن و مطلعساختن کاخ سفید از مفادش صحنه جنگ را به کل تغییر داد.
همه منافع کوبیدن بر طبل جنگ
زیمرمن در این تلگراف از سفیر آلمان در مکزیک خواسته بود، سران این کشور را برای ورود به جنگ مجاب کند و در ازای آن تصمیم برلین برای حمایت از نقشه بازپسگیری ایالتهای اشغالشده تگزاس، نیومکزیکو و آریزونا را به اطلاع دولت مکزیک برساند. وودرو ویلسون در پی اطلاع از طرح تفرقهافکنانه آلمانیها برای به آشوبکشیدن مرزهای جنوبی، به کنگره این کشور اعلام کرد که برای دفاع از منافع ایالات متحده تصمیم گرفته است با توجه به اختیاراتش بهعنوان رئیسجمهوری، آمریکا را به شکل رسمی وارد آوردگاه جنگ جهانی اول کند. به گواه تاریخ ورود به صحنه جنگ تلفات و خرج آنچنانی روی دستهای ایالات متحده نگذاشت اما مواهب بسیاری برای این کشور به همراه داشت. اروپای ویران پس از پایان جنگ جهانی اول بیش از گذشته به کمکهای اقتصادی و نظامی آمریکا وابسته شد و این کشور نیز با اعطای وامهای کلان و همچنین صادرات محصولات مختلف خود به کشورهای آسیبدیده از جنگ، اقتصاد خود را از رکود خارج کرد.
منبع: «تاریخ روزشمار قرن بیستم» نشر هیرمند و «تاریخ دیپلماسی و روابط بینالملل» نشر قومس