شهروند| ساختوساز در ایران تقریبا به حالت تعطیل درآمده است و حالا فقط به اندازه یکپنجم نیاز ایرانیها خانه ساخته میشود. محمد اسلامی، وزیر راهوشهرسازی اعلام کرده: «سالانه حداقل به 600هزار واحد مسکونی در ایران نیاز است؛ 400هزار واحد مسکونی برای شهریها و 200هزار واحد مسکونی برای روستاییان.» با وجود این، سالانه حدود 140هزار پروانه ساختوساز درکشور صادر میشود، در همين حال اطلاعات منتشرشده از سوي مراجع رسمي از ركود صنعت ساختمان در سالجاري حكايت دارد. دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی اعلام کرده که در هفتماه ابتدای امسال فقط ۳۷هزار و ۲۲۶ پروانه ساختمانی صادر شده است. مرکز آمار اعلام کرده که سال گذشته 142هزار و 39هزار پروانه احداث ساختمان توسط شهرداریهای کشور صادر شده که این رقم تقریبا چیزی حدود یکپنجم نیاز واقعی بازار ایران است.
تهرانیها مستأجرترین مردم ایران
25.4میلیون واحد مسکونی در ایران وجود دارد. این درحالی است که شمار خانوادههای ایرانی براساس آخرین سرشماری در سال95 چیزی حدود 24.1میلیون خانوار تخمین زده شده است. این آمار نشان میدهد که در ایران 1.3میلیون خانه بیشتر از خانوادهها وجود دارد. با وجود این، نابرابری اقتصادی موجب شده که چیزی حدود 40درصد ایرانیها مستأجر باشند و بقیه مردم صاحب دو خانه یا بیشتر باشند.
از این میان در تهران چهارمیلیون واحد مسکونی وجود دارد که حدود 700هزار واحد مسکونی آن خالی است. در تهران به همین میزان یعنی چهارمیلیون خانوار وجود دارد؛ با این حال گزارش مرکز آمار نشان میدهد که تقریبا نیمی از تهرانیها مستأجر هستند و این استان اجارهنشینترین استان ایران است.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، رکورد اجارهنشینی به استانهای تهران با ۴۳.۵درصد، البرز با ۴۱درصد، قم ۳۹.۳درصد، کرمانشاه ۳۵.۲درصد و خراسانرضوی با ۳۴.۲درصد تعلق داشته است. کمترین تعداد اجارهنشینها نیز در استانهای اردبیل با ۱۹.۴درصد، گلستان ۲۱.۱درصد، خراسانجنوبی و آذربایجانشرقی هرکدام ۲۱.۴درصد و چهارمحالوبختیاری با ۲۱.۸درصد ساکن بودهاند.
رشد صعودی شمار مستأجران
البته این نابرابری در سالهای گذشته زیاد و زیادتر شده و شمار مستأجران سالبهسال درحال افزایش است. در سال90 خانوارهای اجارهنشین حدود 26.7درصد از خانوارهای ایرانی برآورد شدهاند و در سال95 این نسبت به 30.7درصد رسیده است و حالا برآوردها به حدود 40درصد خانوار ایرانی میرسد. کارشناسان علت این موضوع را جهش قیمت مسکن و سودهای نامتعارف سوداگران این بازار میدانند که اتفاقا این سوداگران زمین و مسکن معاف از مالیات هستند.
گرچه فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد اعلام کرده در طرح مالیاتی که تدوین کردهاند، برای سوداگران زمین و مسکن مالیات تعیین شده است، با این حال هنوز این موضوع به تصویب مجلس نرسیده است و سالهاست سوداگران زمین و مسکن به بهانههایی مانند نبود بانک اطلاعاتی از این افراد، از پرداخت مالیات معاف میشوند.
رشد 5/75درصدی قیمت مسکن در 8ماه سال98
درحالی در هشتماه امسال تعداد معاملات مسکن نسبت به مدت مشابه سال گذشته به نصف رسیده بود که میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در پایتخت در بازه زمانی مذکور، رشد ۷۵.۵درصدی داشته است، بهگونهای که میانگین هر مترمربع واحد مسکونی در هشتماهه امسال ۱۲میلیون و ۸۱۷هزار و ۶۰۰ تومان بوده؛ درحالی که در هشتماهه نخست سال۹۷، این شاخص هفتمیلیون و ۳۰۲هزار و ۲۰۰ تومان بوده است.
گرانقیمتترین ماه امسال، تیرماه با میانگین قیمتی ۱۳میلیون و ۶۱۵هزار و ۷۰۰ تومان بود که نسبت به ماه قبل از آن رشد ۱.۴درصدی و نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن (تیرماه ۹۷) رشد ۹۴.۹درصدی داشته است.
اما بلافاصله پس از تیرماه امسال روند نزولی قیمت مسکن آغاز شده و به ترتیب در ماههای مرداد، شهریور، مهر و آبان امسال نسبت به ماههای مشابه سال قبل از آن (مرداد تا آبان ۹۷) افزایش میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی ۷۷.۵، ۵۶.۶، ۴۸.۸ و ۳۷.۴درصد بوده است، ضمن اینکه تقریبا در هر چهارماه مذکور نسبت به ماههای قبل از آن نیز رشد قیمت مسکن منفی بوده است اما هنوز میانگین قیمت مسکن نتوانسته به میانگین قیمت مسکن در فروردینماه امسال که با متری ۱۱میلیون و ۴۱۱هزار و ۷۰۰ تومان، ارزانترین ماه مسکَنی امسال بود، برسد.