نیره توکلی جامعهشناس
برنامه عصر جدید نشان از مخاطب بالا داشت و همین یک نکته میتواند نشان از مثبتبودن برنامههایی از این دست داشته باشد و این، امیدوارکننده است. برنامه عصر جدید تریبونی بود برای آدمهایی که نیاز بود دیده شوند، مانند کار مشابهی که در تمام جوامع صورت میگیرد، البته این برنامه کاستیها، محدودیتها و نواقصی هم داشت. عصر جدید در دورهای که بینندهها نیازمند برنامهای مافوق برنامههای مهندسی شدهاند، گام خوبی بود که برداشته شد، تا عامه مردم چه در قالب شرکتکننده، چه در نقش بیننده از برنامهای لذت ببرند و این دلیل خوبی است برای تقویت برنامههایی از این دست. این برنامه توانست این امید را در بخشی از جامعه بیدار کند که زمینه مهیاست تا در عرصهای حاضر شده و دیده شوند. در عصر جدید شاهد بودیم که عامه مردم از شهرهای مختلف حاضر شدند و درنهایت این برنامه، برندههایی داشت که در طول برنامه از طرف همشهریهایشان حمایت شدند و حتی شاهد برپایی جشنی در ماهشهر برای برندهشدن خانم فاطمه عبادی بودیم.
این حمایتها به نوعی نشان از همبستگی اجتماعی دارند، اما همبستگی مدنی حسابشدهای نیست. چرا؟ چون غیاب تشکلهای مدنی و احزاب، «انجیاو»ها و اساسنامههایی که نهادهای متولی را پای کار بیاورند، در این حوزه کمرنگ است. برنامههایی از این دست که تا حدودی همبستگیهایی را در آن میتوان یافت، تنها گریزگاهی است که باقی میماند و خیلی خام است، یعنی تنها به صرف همشهریبودن همبستگیای شکل میگیرد و نمیشود از آن بهعنوان همبستگی اجتماعی نام برد؛ هرچند به هرحال این پدیده، قابل تامل است و جای امیدواری دارد که میبینیم در برنامههای تلویزیونی در سطح ملی، همشهریها هنوز هوای هم را دارند و حتی خوشحالیشان را دراینباره به خیابان میآورند. این نوع از همبستگی را اما میتوان در قالب همبستگیهایی که میان طرفداران تیمهای فوتبال شکل میگیرد، قرار داد، چون به همان اندازه که این طرفداران تعصب و همبستگی نشان میدهند، در مسابقاتی همچون عصر جدید بهوجود میآید. عصر جدید تا حدودی هدفها و آرمانهای خوبی را که میشد از کانال تلویزیون پخش کرد، به نمایش گذاشت، چون همانطور که واقفید این کانالها بسیار محدودند، مردم عامه جایی در صداوسیما ندارند و حتی در صحبتهای مردمی ما مهندسی شدن را شاهدیم. در این برنامه به ارزشهایی تاکید شده که در نوع خود پسندیده بود، اما در این مورد که تنها همشهریگری شود و حمایتهایی بهوجود بیاید، نشان نمیدهد که همبستگی از نوع انسجام مدنی که جامعه مدنی به آن نیاز دارد، در این طرفداریها به وجود آمده است.