سعید اصغرزاده معاون سردبیر

برخی معتقدند که پوپولیست‌ها محبوب می‌آیند، محبوب می‌مانند و محبوب هم می‌روند. محبوب می‌آیند، چون وعده‌های کلی و مبهم جذابی برای مردم دارند، محبوب می‌مانند، چون در دوره متولی‌گریشان علی‌رغم مشکلاتی که در کشور وجود دارد مزایا، وام‌ها و خدمات رفاهی بدون اصالت منبع، افزایش پیدا می‌کنند و محبوب می‌روند، چون نفر بعدی که جایگزین آنها می‌شود، اگر عاقل باشد، بایستی بسیاری از آن تصمیمات را ملغی کند؛ زیرا نفع بلندمدت کشور را بایستی ببیند و مردم این امر و این سبک مدیریت را برای خود ناخوشایند می‌یابند و می‌گویند دریغ از پارسال! دریغ از آنهمه کیسه سیب‌زمینی مفت!
خیلی از ما، دیروز که یک فیلم از مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد، یاد حرکات پوپولیستی دولت بهار افتادیم. حریری گفته بود: «بعضی‌ها افتخارشان این است که نماز صبح به وزارتخانه می‌روند و تا ۱۲شب کار می‌کنند.‌ این احمقانه‌ترین نوع مدیریت است! مدیری که می‌خواهد کار باکیفیت انجام دهد، نباید بیشتر از ۶ساعت کار کند. کدام وزیر جرأت می‌کند برای این‌که فکرش باز شود، وسط روز به سونا و جکوزی برود؟ وزرا اگر روزی نیم‌ساعت در سونا ریلکس کنند، بهتر می‌توانند اندوخته‌هایشان را به کار بگیرند!»
حالا اما با شرایط موجود مملکت شاید نشود در مورد استخر و سونا حرفی زد اما نمی‌توان کتمان کرد که احتمال بازگشت پوپولیست‌ها یا تکرار رفتار آنها توسط غیرپوپولیست‌ها، صفر باشد. در این دوران بغرنج دچار تحریم هستیم و نفتمان را نمی‌خرند و به دنبال انزوای ما هستند. ما بیشتر از هر زمان دیگری احتیاج به تدبیر و امید داریم و برای همین شاید حرف‌های حریری زنگ خطری باشد برای این‌که به خود گوشزد کنیم که اگر نخبه‌ایم، در عمل هم نخبه بمانیم و مقهور رفتار پوپولیستی نشویم و با مردم روراست و صادق باشیم و بمانیم. آن‌چه به نفع مردم است انجام دهیم، حتی اگر مورد اهانت و فشار و قهر قرار بگیریم.
اما سوال جدی‌تر این است چه کنیم که مملکت به رخوت آن دوره پوپولیستی بار دیگر بازنگردد. برای این کار باید رفتار و تفکر پوپولیستی را شناسایی کرد و از آنان برائت جست. شاید در وهله نخست باید مواظب طرح‌های عوام‌گرایانه که با وجود ایرادات علمی، عقلی و منطقی به دلیل آن‌که از سوی اکثریت عوام جامعه مورد پسند زودگذر است، مطرح و ارایه و اجرا می‌شود، باشیم. رفتارها و طرح‌های پوپولیستی، بازی با حقوق گروهی از مردم و ندیده‌گرفتن منفعت بلندمدت آنها به پای مصلحت‌ها و منافع سیاسی زودبازده است، همیشه عوام‌گرایان پشت مفهوم موسع و تعریف‌نشده «منافع مردم» پنهان می‌شوند و به جنگ واقعیت‌ها و اصول مسلم علمی و مدیریتی و واقعیت‌های تلخ اجتماعی می‌روند. مفهوم منافع مردم آن‌قدر کلی است که نه‌تنها نمی‌توان با سنجه‌های عینی و مادی از پس‌اندازه‌گیری آن برآمد، بلکه بالعکس آن‌قدر فراخ و گَل و گشاد است که هر سیاستمدار پوپولیستی می‌تواند پشت آن سنگر بگیرد. آنها اهل استدلال و بررسی ابعاد آثار درازمدتِ تصمیم خود بر کشور و مردم نیستند و صرفا می‌خواهند به هدف و منفعت کوتاه‌مدت مورد نظر خود دست یابند. هرچند متاسفانه می‌گویند پوپولیسم نوعی مخدر است و اعتیادآور که برخی به سرمستی کوتاه‌مدت ناشی از آن دل‌ خوش می‌کنند.