مهرنوش گرکانی| سال‌هاست که تکنولوژی جای خود را در بسیاری از فعالیت‌ها و کارهای روزانه باز کرده است. چند سالی هم هست که در ورزش‌های مختلف سعی می‌کنند از تکنولوژی برای بهتر شدن بازی‌ها و کنترل آنها و به وجود نیامدن اشتباهات استفاده کنند. فوتبال محبوب‌ترین ورزش در کل دنیاست که هر سال تلاش می‌کند کیفیت و سطح بازی‌ها را بالاتر ببرد. برای بالا بردن آنها هم از تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده می‌کند. یکی از آنها کمک داور ویدیویی است که می‌توان آن را به عنوان جدیدترین تکنولوژی فوتبال معرفی کرد. توپ‌های فوتبال هم هر روز با تکنولوژی‌های جدید آمیخته می‌شود و کیفیت و دقت و سرعت آنها بالاتر می‌رود.
تکنولوژی توپ انحصاری 2019 AFC
توپ‌های رسمی سال 2019 کنفدراسیون فوتبال آسیا با طراحی ویژه توسط Molten Corporation -تامین‌کننده توپ‌های رسمی AFC- برای بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا و جام ملت‌های آسیا 2019 انتخاب شدند. توپ‌های 2019 یک نوع جدید از مدل GoldMan با نام Vantaggio 5000 است و این توپ در سراسر آسیا برای خرید طرفداران در دسترس قرار دارد.
توپ مخصوص جام ملت‌های 2019 آسیا یک توپ منحصربه‌فرد است که با توجه به آخرین تکنولوژی‌های ساخت توپ‌های حرفه‌ای ساخته شده است. Vantaggio 5000 Premier درحال چرخش روی زمین مسیرش منحرف نمی‌شود، از تکنولوژی کروی بهره برده است، با توجه به مقاومت هوا در حین پرواز به علت پردازش کمری (دندانه‌ای) کمترین لغزش را دارد و جذب بسیار کم آب را دارد، برای طراحی جام ملت‌های آسیا 2019 با توجه به لوگوی مسابقات طراحی و از رنگ‌های سبز و سیاه و قرمز روی آن استفاده شده است. Molten Corporation با تکمیل تلاش‌های AFC برای تقویت زیرساخت‌های فوتبال و سیستم زیست محیطی در آسیا، توپ‌های مسابقه‌ای خود را در تایلند و چین تولید خواهد کرد.
Molten به تازگی قرارداد سه ساله را به‌عنوان تامین‌کننده رسمی مسابقات لیگ اروپا از سال2018 تا 2021 امضا کرده است. آنها همچنین به‌عنوان یک شریک جهانی و تامین‌کننده رسمی مسابقات بین‌المللی فدراسیون بسکتبال (FIBA) و فدراسيون بین المللی‌هندبال (IHF) قرارداد امضا کرده‌‌اند.
این توپ برای مسابقات قهرمانی آسیا در سال 2019، اواخر سال2018 منتشر شد و از پنجم ژانویه 2019 برای نخستین بازی در این مسابقات روی زمین به چرخش درآمد.
تکنولوژی خط دروازه
فناوری خط دروازه یک وسیله فنی است که می‌تواند تعیین کند کل توپ از خط دروازه عبور کرده یا نه؟
مقامات یک مسابقه مثل داوران و ناظران مسابقه فوتبال در حین برگزاری بازی، ساعت‌های هوشمندی در اختیار دارند که اگر توپی به‌طور کامل از خط دروازه عبور کند، تکنولوژی عبور توپ از خط دروازه یک سیگنال به آنها می‌فرستد و تنها مقامات آن بازی می‌توانند این سیگنال‌ها را دریافت کنند. این اطلاعات در عرض یک ثانیه منتقل می‌شود و برای همین داور می‌تواند از تصمیمی که گرفته سریع مطمئن شود.
چه فناوری‌هایی به کار رفته است؟
مبتنی بر دوربین: چندین سیستم تایید شده و دوربین‌هایی که توپ را شناسایی می‌کنند و نرم‌افزاری برای ارزیابی فیلم‌ها از همه دوربین‌ها در اختیار این تکنولوژی قرار دارند. به این ترتیب سیستم می‌تواند تعیین کند که کل توپ از خط دروازه عبور کرده است. درحال حاضر سیستم‌هایی با هفت دوربین برای این هدف در استادیوم‌هایی که این تکنولوژی را دارند، کار می‌کنند.
میدان مغناطیسی: چندین سیستم با میدان مغناطیسی کار می‌کند. برای این سیستم‌ها، کابل‌هایی از زیر زمین، اطراف خط دروازه قرار می‌گیرند، همچنین توپ نیز دارای فناوری گیرنده‌های مغناطیسی از داخل است. تعامل ایجادشده بین گیرنده‌های توپ و میدان‌های مغناطیسی از طریق کابل‌های زیرزمینی به نرم‌افزار اجازه میدهد موقعیت دقیق توپ را محاسبه و تعیین کند که یک گل به ثمر رسیده است.
جام جهانی 2014 برزیل نخستین جام‌جهانی فوتبال بود که از تکنولوژی خط دروازه در آن استفاده شد. از آن پس در برخی از لیگ‌های اروپا، یورو 2016 و جام‌جهانی 2018 روسیه از این تکنولوژی استفاده شد. درحال حاضر نیز در جام ملت‌های 2019 آسیا که در کشور امارات درحال برگزاری است، از این تکنولوژی استفاده می‌شود.
کمک داور ویدیویی
VAR یا همان کمک داور ویدیویی قبل از آن‌که وارد جام‌جهانی 2018 روسیه شود، در بازی‌های لیگ آلمان، ایتالیا و ... مورد آزمایش قرار گرفته بود. همچنین در مرحله گروهی و حذفی قبل از جام جهانی نیز در برخی از بازی‌ها آن را مورد آزمایش قرار دادند و در نهایت هیأت فوتبال بین‌المللی رأی به حضور آن در جام جهانی 2018 دادند. بسیاری از کارشناسان فوتبال و هیأت فوتبال بین‌المللی فیفا معتقدند کمک داور ویدیویی می‌تواند بازی‌ها را بهبود ببخشد.
این سوال در همان ابتدا برای همه وجود داشت که در چه زمانی ازVAR استفاده می‌شود؟ VAR فقط زمانی در یک مسابقه دخالت می‌کند که یک خطای روشن و واضح در یکی از چهار حوزه کلیدی وجود داشته باشد.
گل
شایع‌ترین دلیلی که از VAR استفاده می‌شود زمانی است که گل به ثمر رسیده، اما ممکن است این گل اشتباه باشد و در حین به ثمر رسیدن گل خطای جدی رخ داده باشد.
پنالتی
ممکن است داور از صحنه دور باشد یا خطا به‌طوری انجام شده باشد که داور متوجه آن نباشد، یا حتی داور نتواند محوطه جریمه را خوب ببیند، در این‌جا کمک داور ویدیویی وارد می‌شود تا تصمیم درست برای پنالتی گرفته شود.
کارت قرمز مستقیم
رفتارهای خشونت‌آمیزی که خطرناک هستند را می‌توان با VAR مجازات کرد. اما کارت‌های زرد دوم که منجر به کارت قرمز می‌شوند را نه.
هویت اشتباه
اگر داور به یک بازیکن به اشتباه کارت بدهد یا او را جریمه کند، می‌توان از VAR استفاده کرد تا بی‌عدالتی رخ ندهد.
دوربین‌ها
تیم کمک داوران ویدیویی به 33 دوربین پخش‌کننده تصاویر دسترسی دارند. 8 دوربین بسیار پر جنب و جوش هستند و 4 دوربین از دوربین‌های فوق‌العاده قوی هستند. علاوه بر این آنها به دو دوربین غیرفعال نیز دسترسی دارند که تنها داوران ویدیویی می‌توانند آنها را فعال کنند. دو دوربین دیگر پشت دروازه‌ها وجود دارد که داوران ویدیویی می‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند. در حالت عادی تصویر تمام دوربین‌ها با سرعت معمولی برای آنها به نمایش در می‌آید، اما آنها هر زمان که بخواهند با امکاناتی که در اختیارشان است می‌توانند سرعت تصاویر را کم و زیاد و فوکوس کنند و از چند زاویه یک حرکت را ببینند و با توجه به آن تصمیم می‌گیرند.
تیم VAR به تمام کانال‌های پخش و همچنین دوربین‌هایی که بازی را پوشش نمی‌دهند مثل دوربین عنکبوتی یا هلیکوپتری دسترسی دارند. کنفدراسیون فوتبال آسیا از اوایل سال 2018 در تلاش بود تا بتواند سرویس VAR را در جام ملت‌های 2019 آسیا در اختیار داشته باشد. درنهایت نیز این تلاش‌ها به سرانجام رسید و سیستم VAR در جام ملت‌های 2019 آسیا در اختیار داوران قرار گرفته است.
مراحل تصمیم‌گیری
مرحله 1: حادثه رخ میدهد؛ داور به VAR اطلاع میدهد یا VAR به داور اطلاع میدهد که حادثه برای تصمیم نهایی بررسی شود.
مرحله 2: بررسی و مشاوره؛ فیلم ویدیویی توسط VAR بررسی می‌شود و از طریق هدست به داور توصیه می‌شود که ویدیو چه چیزی را نشان میدهد.
مرحله 3: تصمیم‌گیری قبل از اقدام؛ داوران تصمیم می‌گیرند تا ویدیوی حادثه را در کنار زمین بازی قبل از اقدام و اعلام تصمیم ببینند، داور اطلاعات لازم را از VAR می‌گیرد و تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.