مریم شکرانی- شهروند| مسیرهای منتهی به چهارراه استانبول پرترافیک‌تر از همیشه است و سیل جمعیت پیاده‌روها از دور قابل تشخیص است. ترکیدن حباب دلار خیلی‌ها را هیجان‌زده کرده است و سلفی‌بگیران استانبول پدیده جالب و تازه بازار دلار است. جلوی هر صرافی علاوه بر مردمی که درباره قیمت دلار کنجکاو هستند، آدم‌هایی دیده می‌شوند که عکس‌های موبایلی از تابلوی صرافی‌ها گرفته و در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند. جذاب‌ترین تابلوی قیمت تابلوی قیمت صرافی بانک ملی است که قیمت خرید دلار را 10هزار و 200 و قیمت فروش را 11هزار و 200 تومان زده است؛ اما این تنها ظاهر بازار کهنه دلار است. خرید و فروش تقریبا متوقف شده است و بیشتر صرافی‌ها یک اطلاعیه بزرگ روی شیشه‌شان چسبانده‌اند که «مزاحم نشوید، خرید و فروش نداریم».
نمی فروشیم!
صرافی‌های کم‌حوصله‌تر کرکره را تا نیمه پایین کشیده‌اند و بعضی‌ها هم جلوی ورودی‌شان چند صندلی گذاشته‌اند که اگر احیانا کسی اطلاعیه‌شان را نادیده گرفت، نتواند وارد مغازه شود. در این میان تنها تابلوی قیمت تک و توک صرافی‌ها روشن است که البته آنها هم به مشتریان توصیه کرده‌اند تنها در صورتی که قصد خرید ارز مسافرتی دارند، وارد شوند.
صرافی بزرگ دو دهنه‌ای که در نزدیکی صرافی بانک پارسیان قرار دارد، ازجمله صرافی‌هایی است که دلار خرید و فروش می‌کند. صراف جلوی در ایستاده است و به جمعیتی که جلوی مغازه ازدحام کرده است، می‌گوید فقط مسافران و افرادی که قصد فروش دلار دارند، وارد شوند. یکی می‌پرسد: چند می‌خرید؟ به تابلوی صرافی اشاره می‌کند و می‌گوید: خرید 12هزار و 500 و فروش 13هزار و 300 است. می‌پرسم چقدر دلار مسافرتی می‌دهید؟ جواب می‌دهد تا سقف 1000 دلار. یکی از میان جمعیت معترض می‌شود و با اشاره به نامه بانک مرکزی که روی شیشه چسبانده شده است، می‌گوید: اینجا که نوشته‌اند تا سقف 5000 دلار می‌فروشید.
صراف بی‌حوصله جواب می‌دهد: ما تا سقف 1000 دلار بیشتر نمی‌فروشیم تا سقف 5000 دلار می‌توانید از مغازه‌های مختلف بخرید؛ یعنی از یکی 2000 تا از یکی 1000 تا و....
پسر جوانی می‌گوید که مدارکم را نیاورده‌ام، می‌توانم دلار مسافرتی بخرم. صراف به گفتن دو-سه کلمه اکتفا می‌کند: به هیچ وجه!
جذاب‌ترین قیمت دلار بر تابلوی
صرافی بانک‌ها
کمی بالاتر آن سمت خیابان، جای سوزن‌انداختن نیست. کنجکاوانه جلو می‌روم و به صرافی بانک ملی می‌رسم. تابلوی قیمت صرافی بانک ملی آدم‌های زیادی را جلب کرده است. روی نمایشگر قیمت صرافی بانک ملی خرید دلار 10هزار و 200 و فروش آن 11هزار و 200 تومان قیمت خورده است. یکی از لابه‌لای جمعیت می‌گوید: بدبخت شدیم! آن یکی دلداری می‌دهد که این قیمت‌ها واقعی نیست و
بالاتر می‌رود.
یکی معتقد است با فاز بعدی تحریم‌ها در آبان ماه ممکن است دوباره قیمت دلار رشد داشته باشد و آن یکی می‌گوید این حرف‌ها ریسک است؛ از کجا معلوم ارزان‌تر نشود و دار و ندارمان از بین برود.
بخشی از درخواست‌ها را نگهبان صرافی بانک ملی جواب می‌دهد و بخشی دیگر که پیگیرترند وارد صرافی می‌شوند. نگهبان به خیلی‌ها می‌گوید دلار 11هزار و 200 تومانی به مردم عادی نمی‌فروشند و تنها اگر فروشنده هستید، وارد شوید.
وارد می‌شوم و پشت باجه می‌روم. متصدی باجه می‌گوید که ما تنها دلار خدماتی می‌فروشیم و دلار مسافرتی هم نمی‌دهیم. منظورش از دلار خدماتی فروش ارز به دانشجویان و بیماران است. می‌پرسم برای بیمار چه مدارکی لازم است؟ می‌گوید باید اثبات شود که بیمار در بیمارستان خارج از کشور پذیرش شده و می‌خواهید هزینه‌هایش را بدهید تا
حواله بدهیم.
یکی دیگر درباره ارز دانشجویی می‌پرسد و متصدی پاسخ می‌دهد تمام مدارکی که بانک مرکزی اعلام کرده است، بیاورید تا متوجه شویم دانشجوی خارج از کشور هستید و حواله بدهیم که از فرودگاه و موقع خروج از گیت تحویل بگیرید.
می‌پرسم تا چه سقفی دلار 11هزار و 200 تومانی می‌فروشید؟ جواب می‌دهد: 500 دلار.
و کسی غرغر می‌کند که خیلی کم است. 500دلار آن‌طرف مرز فقط پول چند روز خورد و خوراک می‌شود.
دلال‌ها اما بیداد می‌کنند. شاید بتوان به جرأت گفت که بخش زیادی از جمعیت پیاده‌روهای پرازدحام چهارراه استانبول دلال‌ها هستند. مالک یک صرافی که جلوی مغازه تعطیلش سیگار می‌کشد، وقتی متوجه می‌شود خبرنگار هستم، می‌گوید: این جمعیت همه دلال هستند و ما بیشترشان را می‌شناسیم یا خود صرافی‌ها هستند که کف خیابان آمده‌اند و دلار خریدوفروش می‌کنند یا شاگرد مغازه‌شان هستند.
می‌پرسم: گفته‌اند از 7 مهرماه بانک‌ها به صرافی‌ها دلار تزریق می‌کنند؟!
جواب می‌دهد: اگر بانک‌ها یک دلار به ما داده‌اند، اسم‌مان را منتشر کنند!
بقیه صرافی‌های رسمی چهارراه استانبول هم می‌گویند که تا دیروز سه شنبه 10 مهر هیچ ارزی از بانک‌ها نگرفته‌اند و ارزی هم که خریدوفروش می‌کنند، خریدهای شخصی خودشان است.
ریسک دلار تقلبی در بساط دلال‌ها
دلال‌های چهارراه استانبول بیشتر خریدارند. کافی است در راسته دلارفروش‌ها پیاده‌روی کنید تا انواع و اقسام صدا با تن‌های متفاوت زیر گوش‌تان زمزمه کنند: دلار... خرید! قیمت‌های خرید دلال‌ها متفاوت است. بعضی‌ها از خودتان می‌پرسند چقدر می‌فروشید و برخی دیگر قیمت خرید تعیین کرده‌اند و از آن کوتاه نمی‌آیند. آنهایی که قیمت خرید تعیین کرده‌اند، بیشترشان رقم 12 تا 13هزار تومان می‌خرند و وقتی از آنها قیمت فروش را می‌پرسی، بین 13هزار و 400 تا 14هزار تومان می‌فروشند.
دلال‌ها می‌گویند؛ پول خرید دلار را همان لحظه نقدی می‌دهند. بعضی‌هایشان کارتخوان دارند و بعضی دیگر مشتری‌ها را تا دم عابربانک می‌برند و از حسابشان پول دلار را به حساب مشتری
واریز می‌کنند.
البته آن سمت ماجرا یعنی خرید از دلال‌ها ریسک است؛ چون معلوم نیست دلاری که به مشتریان می‌فروشند، تقلبی باشد یا نه؟
معاملات کاغذی دلال‌ها
دلال‌های چهارراه استانبول در روز بعد از شوک دلاری و برخلاف صرافی‌ها دلار می‌فروشند اما خیلی‌هایشان برای فروش دلار شرط می‌گذارند. شرط بیشتر دلال‌ها این است که در حجم‌های کوچک نمی‌فروشند و معمولا معاملات‌شان را بالاتر از 10هزار دلار انجام می‌دهند. صاحب یکی از صرافی‌های مجاز که خود را احمدوند معرفی می‌کند، به «شهروند» می‌گوید: شرط دلال‌ها به این خاطر است که آنها درحال معامله‌های کاغذی هستند و نه معامله واقعی.
و ادامه می‌دهد: درحال حاضر خریدوفروش بین خود دلال‌ها انجام می‌شود و مردم واقعی و کسی که واقعا نیازمند دلار است، وارد معامله‌های بزرگ با دلال‌ها نمی‌شود.
قیمت واقعی دلار از نظر اهالی چهارراه استانبول
قیمت واقعی دلار چقدر است؟ این سوال را از تعداد زیادی از صرافی‌ها و دلال‌های چهارراه استانبول می‌پرسم. صرافی‌ها قیمت واقعی دلار را بین 7 تا 9هزار تومان تخمین می‌زنند و البته تأکید می‌کنند که قیمت دلار در شرایطی به این رقم می‌رسد که بانک مرکزی مانند گذشته به صرافی‌ها ارز تزریق کند و این اتفاق به یک یا دوبار منحصر نشود. صرافی‌ها معتقدند روند کُند و قطره‌چکانی تزریق ارز به بازار باعث جولان دلالان شده است و اگر بانک مرکزی مانند گذشته به صرافی‌ها ارز تزریق کند، قیمت‌های غیرواقعی دلار مهار می‌شود.
دلال‌ها اما حرف‌های دیگری دارند. آنها معتقدند در شرایط فعلی که ایران در تحریم اقتصادی به سر می‌برد، قیمت واقعی دلار، همین قیمت‌های نزدیک به بازار آزاد است و اگر شرایط به گونه دیگری بود و دلار در بازار فراوان می‌شد، می‌توانستیم بگوییم قیمت‌ها حبابی است.
البته نظر کارشناسان به نظر صرافی‌ها نزدیک‌تر است و آنها معتقدند قیمت واقعی دلار چیزی بین 7 تا 8هزار تومان است و اگر بانک مرکزی تزریق ارز را به صورت مرتب انجام دهد و در قیمت‌های بازار ثانویه دخالتی نکند، می‌توان به مهار دلار در روزهای آینده هم امیدوار بود.
اطلاعیه بانک مرکزی: بانک‌ها ارز شما را می‌خرند
بانک مرکزی از تمام بانک‌های مجاز به عملیات ارزی خواست، نسبت به خرید ارز از مردم اقدام کنند.
با توجه به افزایش فروشندگان ارز در بازار و کاهش تقاضا برای خرید اکنون متقاضیان فروش تا حدی با مشکل مواجه شده‌اند. این در حالی است که با تمایل مردم به فروش ارزهای خود و نیز امتناع دلالان ارز و برخی صرافی‌ها از خرید ارز، بانک مرکزی از مردم خواست با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های دارای مجوز عملیات ارزی، نسبت به فروش ارزهای خود به قیمت اعلامی اقدام کنند. بانک مرکزی جزیاتی در مورد نحوه فروش و قیمت ارز مورد خریداری از فروشندگان در بانک‌ها اعلام نکرده است.