پوشاك سنتي زنان هرمزگان
 

 

در اسـتان هرمزگان، بافـت جمعيتـي تنـوع فراوانـي دارد و بخـش‌هـاي شـرقي اسـتان تحـت تـأثير بلوچ‌‌هاست. ازاين‌رو، پوشش زنان بسيار شبيه پوشـش بلـوچ‌هاسـت و در مركـز و غـرب اسـتان، بيشتر از فرهنگ بومي خود تأثير يافته است. زنان لباسي با پارچه‌هاي رنگي قرمـز، سـبز، زرد و آبي و اكثراً زري‌بافي شده مي‌پوشند كه به آن پوشاك بندري گفته مـي‌شـود و در بنـدرعباس و جزاير قشم و كيش مرسوم  است و به دليل هواي گرم و مرطوب، بسيار سـبك و نـازك و گشـاد اسـت. در هرمزگـان از چادرهـاي نخـي كـه رنـگ سـياه آن فقـط در مراسـم تشييع جنازه پوشيده مي‌شود، برای پوشش سر استفاده مي‌شود. تن‌پوش اصلي هـم پيراهنـي به نام «گون»، يا «دَراعه» است كه براي زنان مسن‌تر گشادتر است و «جومه» نام دارد. راضيه ياسيني در تحقیقی با نام «مطالعه فرهنگي و جامعه‌شناختي پوشاك سنتي زنان كناره درياي جنوب ايران (بوشهر، هرمزگان و خوزستان)» از انواع این پوشش نام می‌برد.
سرجامه‌ها
زنان هرمزگان براي پوشاندن سر خود از پوشش‌هاي مختلفي همچون لچـك، دسـتار، جلبيـل، روسري، مقنعه و چادر استفاده مي‌كنند که سرجامه‌ سنتي آنها شامل چادر بندری است. «چادر بندري» رنگ‌ها و طرح‌هاي گوناگونی دارد. نوعروسـان از چـادر گـل ابريشـمي سـبز عـروس و نوعروسـان استفاده مي‌كنند كه حاشيه زيبايي دارد و پشت آن با «اشرمه» تزیين مي‌شود. از چادر ساده سبزرنگ با تزیينات خوس و گلابتون و پولك بوته‌دوزي نيز استفاده مي‌كنند.
در پوشاك بانوان هرمزگان، ملحقاتي وجود دارد كه علاوه بر وجه تزیينـي، جنبـه كـاربردي هم دارد و نقاب يكي از ملحقات مهم است.
نقاب يا برقع كه معادل كلمه فارسي «پرده» به زبان عربـي اسـت و در گـويش محلـي بُركه نام دارد، سبب پوشيدگي صورت زنان از غريبه‌ها و محافظـت از سـيماي آنـان در برابر تابش نور خورشيد است. اغلب زنان ساحل‌نشين قشم، بندرلنگه، جاسك و بندرعباس از آن استفاده مي‌كنند، ولي در مناطقي مانند رودان، حاجي‌آباد و بستك ديده نمي‌شود. جـنس برقـع از پارچه‌هاي كتاني است و در قسمتي از آن كه هنگام پوشـيدن روي بينـي قـرار مـي‌گيـرد، از مقوا يا چوب باريك استفاده مي‌كنند.
برقع در هرمزگان انواع مختلفي دارد؛ مانند: بندري، بلوچي، قشمي و محلي كه رنگ و طرح آن تا حدودي مبين ويژگي‌هاي انسان‌شناسانه است، به نحوي كه نشان مي‌دهد اسـتفاده كننـده متعلق به چه شهر، طايفه و منطقه‌اي است، ازدواج كـرده، مجـرد يـا بيـوه اسـت. در مينـاب، خانم‌هاي جوان متأهل و تازه عروسان از برقع‌هايي به رنگ قرمز يا زرشكي كه تزیين كـرده و بـه برقع بلوچي نيز مشهور است، استفاده مي‌كنند. در اين منطقـه، برقـع زنـان متأهـل مسـن‌تـر و صاحب فرزند به رنگ نارنجي است و برقع زنان سالخورده و بيوه مشكي است. دختران مجرد يا عقدكرده هم از برقع زرشكي نسبتاً ساده‌تر و بدون تزیين استفاده مي‌كنند. در شـرق هرمزگـان، از برقع‌هاي مستطيل شـكل سـرخ كتـاني يـا ابريشـمي اسـتفاده مـي‌شـود كـه بـا پولـك‌دوزي، خوس‌دوزي و گلابتون‌دوزي تزیین شده است. تزیينات معمولاً از نقوش هندسي شكسته تشكيل شده و متقارن است. در محل قرارگيري برقـع روي بينـي نيـز از تكـه‌اي شـاخه درخـت خرمـا استفاده مي‌شود و با دو بند زري‌دوزي شده روي سر ثابت مي‌شود.
پيراهن كمرچين
كمرچين يا دورچين پيراهني است كه در بندرعباس و شهرهاي اطراف آن چون ميناب و رودان رواج دارد. بالاتنه در آن ساده با يقه گرد يا هفت است. آستين‌ها دوتكه و شامل تكه آستين و سرآستين‌ها (مچ) است. دامن اين پيراهن دوتكه است و هـر تكـه دو برابـر تكه قبلي انتخاب شده و با چين‌هاي منظمي به يكديگر وصل مي‌شود و دو جيب دارد. قد دامن تا بالاي زانو است. بعضي از درزهاي آن با نوار تزیين مي‌شود.
پاجامه‌ها
در كل نواحي هرمزگان، شلوارها ساختار همانند دارد، اما تزیینات دمپاي آن بسته بـه سـليقه محلي متفاوت است. شلوار «دمپاتنگ»، از مچ پا تا زانو تنگ است و از ناحيه زانو تا كمر حالـت لوزي شكل به خود گرفته و كاملاً گشاد و راحت است.
براي راحت پوشيدن، دمپاي شلوار را به طرف داخل پا چاك مي‌دهند كه با زيپ يـا دكمـه بسـته مي‌شود. كمر آن را با ليف‌ها مي‌دوزند و با كش يا پارچه محكم مي‌كنند. شلوارها بـه رنـگ‌هـاي سـبز، قرمز، زرد، آبي، نارنجي و با پارچه‌هايي از تترون، پوپلين و چيت براي اسـتفاده روزمـره و پارچـه‌هـاي كلفت و زريدار مثل اطلس و زربفت و ساتن براي مجالس رسمي دوخته مي‌شود.
تزیینات شلوارهاي بندري، براساس نوع و محل جغرافيايي دوخت آن اسـامي مختلفـي دارد.
سواس، پاپوشي بافته شده از الياف خرما؛ كوش، پاپوشي كه پشـت آن بـاز و جلـوي آن بسته است؛ كپكاپ، از الياف خرما و به شكل تخته تهيه مي‌شود و «گيوه» پاپوشي كـه از نخل و پشم بافته مي‌شود ازجمله پاپوش‌های مورد استفاده در این منطقه است.

 


 
http://shahrvand-newspaper.ir/News/Main/133461/پوشاك-سنتي-زنان-هرمزگان