کتایون شهابی پخشکننده بینالمللی فیلم
در مواجهه با این سوال که اسکار جایزهای زیر سایه سیاست است یا باید جایزهای هنری باشد، پاسخها مختلف است، اما از نظر من، اسکار نه سیاسی است و نه هنری، برای هر بخش از این نظر هم، دلایلی وجود دارد.
اسکار سیاسی نیست، اگر سیاسی بود امسال اینطور نباید برگزار میشد، چون از یکسو حضور و رنگ مکزیک و مکزیکیها را در مراسم اسکار میبینیم و از سوی دیگر، مواضع دونالد ترامپ بهعنوان شخص اول ایالاتمتحده را داریم که حتی میخواهد در مرزهای جنوبی دیوار بکشد. در میان کارگردانها یا حتی داستانهای امسال، آثاری که مکزیکیها در آن نقش دارند، زیاد است و حتی انیمیشن کوکو درباره یک اسطوره مکزیکی است و اگر سیاسی بود، اصلا نباید به آن توجه میشد.
در عینحال اسکار هنری هم نیست، اسکار رخداد بینالمللی که نیست، بیشتر سینمای آمریکا را پوشش میدهد و فقط یک بخش، فیلم خارجی دارد. اسکار فستیوال نیست و در آن موضوع اصلی سینمای جهان و ساختهای هنری نیست، بلکه بیشتر برآیند سینمای آمریکاست، به این دلیل که در آکادمی بیشتر در تبوتابند تا رنگینپوستها و خارجیها را عضو کنند، کمکم دارد توسعه بیشتری، در خارج از مرزهای آمریکا پیدا میکند. چندسال پیش که تحقیقی از 6هزار عضو آکادمی کردیم، تعداد کمی خارجی وجود داشت، اما حالا اعضا به 8هزار نفر افزایش یافتهاست که بیشتر هم خارجیها بهعنوان اعضای جدید اضافه شدهاند.
این خارجیهای عضو شده جدید از بین افرادی هستند که مثلا یکی از آنها خودش دو تا اسکار گرفته و عضو آکادمی شده است. او تخصصش موسیقی است و به سیاست آمریکا کاریی ندارد. وقتی میخواهد رأی دهد براساس تخصصش رأی میدهد. بعد از آنجا که شخصیتی بینالمللی است و رئیس هیأت داوران ونیز هم بوده، آدم قابلتوجهی است و رأیش هم نمیتواند غیرتخصصی باشد، اما باید توجه داشت رأی از بین کاندیداهاست، مثلا برای بهترین فیلم 6 انتخاب وجود دارد. میخواهم این را بگویم که رأیگیری در اسکار پیچیده است و در هر بخش رأیگیری میشود و نسبت به اولویتهایی که وجود دارد، رأی میدهند.
طی این سالها البته نمونهای مثل آرگو وجود دارد که به آن شکل از داخل کاخ سفید اعلام شد. به هر صورت سینما در آمریکا یک صنعت است و آدمهایی که در این صنعت حضور دارند، دموکرات هستند و در آن زمان هم دموکراتها در کاخ سفید حضور داشتند، به این دلیل، آرگو از داخل کاخ سفید اعلام شد. ما مقایسههایمان بیشتر از این زاویه است که سینما را یک صنعت نمیبینیم. در ایران سینما سیاسی است، بیشتر منظورم جشنوارههاست، به همین دلیل هم گمان میکنیم همهجای دنیا اینطور است. اعمال نفوذ هم اگر میشود فقط در این صورت است که کمپانیهای بزرگ فیلمها را بتوانند به اعضای پرشمار آکادمی برسانند برای همین است که ما دایم میگوییم فیلمهای ایرانی اگر میخواهند موفق باشند، باید پخشکننده خارجی داشته باشند.