جای خالی خدمات پس از فروش
 
سیاوش رضایی
 

طی سال‌های اخیر بازار جهانی کالا دچار تحول عظیمی شده است. برخلاف سال‌های دور، اکنون تولیدکنندگان انواع کالا به محض فروش یک کالا از خود رفع مسئولیت نمی‌کنند. اکنون صاحبان صنایع تا آخرین مرحله که همان استفاده کالا توسط مصرف‌کننده است، خریدار را همراهی می‌کنند و در صورت بروز مشکل یا خرابی کالای مربوطه در کنار مصرف‌کننده هستند. در دهه‌های اخیر ارایه خدمات پس از فروش به یک اصل غیرقابل تغییر تبدیل شده  و رقابت اصلی تولیدکنندگان کالا بیشتر به سمت ارایه خدمات پس از فروش بهتر و بیشتر متمرکز شده است. درواقع تولیدکنندگانی که از کیفیت تولید خود مطمئن هستند، تا سال‌ها پس از فروش کالا را ضمانت کرده و معمولا به صورت مادام‌العمر تأمین قطعات یدکی آن را برعهده می‌گیرند. اما این موضوع در کشور ما چندان جانیفتاده است و برهمین اساس مصرف‌کنندگان برگه‌های ضمانتنامه کالاها را زینتی می‌‌دانند که هنگام بروز مشکل و نقص فنی به هیچ‌دردی نمی‌خورد. درواقع عملکرد ارایه‌دهندگان خدمات پس از فروش، مصرف‌کنندگان را به این نتیجه رسانده است. تولیدکنندگان با درج شروط کلی در ضمانتنامه‌های کالا هنگام لزوم ارایه خدمات به خریدار از مسئولیت شانه خالی می‌کنند و تفاسیر مختلفی از شروط درج شده ارایه می‌دهند. البته تعداد معدودی از تولیدکنندگان با وفاداری به مشتریان خود و اطمینان به کیفیت کالای تولیدشده به تعهدات خود پس از فروش نیز پایبندند و در عین ناباوری مصرف‌کننده عیوب احتمالی را برطرف یا کالا را تعویض می‌کنند. ولی متاسفانه این رویه در ایران همه‌گیر نشده است و خدمات پس از فروش به‌عنوان وظیفه‌ای که نیاز به انجام ندارد تلقی می‌شود.  با نگاهی به عوامل شکل‌گیری این تلقی از خدمات پس از فروش بعد از آثار نهادینه نشدن فرهنگ آن در بین تولیدکننده و مصرف‌کننده باید به قدرت انتخاب کم‌مصرف‌کنندگان کالا اشاره کرد. مصرف‌کننده برای خرید یک کالا در بازار انتخاب‌های محدودی دارد که گرانی کالاهای باکیفیت خارجی و برندهای مطرح جهانی آن را محدودتر می‌کند. بنابراین خریدار یک کالا با توجه به وسع مالی خود مجبور به خرید کالاهایی می‌شود که بدون خدمات پس از فروش قابل توجهی به فروش می‌رسد و تولیدکننده پس از فروش ارتباط خود با خریدار را قطع می‌کند. این در حالی است که خدمات پس از فروش باید از سوی مصرف‌کنندگان به‌عنوان یک مطالبه حقوقی و قانونی مطرح شود و از خرید کالاهایی که در این زمینه پایبند نیستند خودداری کنند اما قدرت انتخاب پایین مصرف‌کنندگان باعث شده تا تولیدکنندگان به خدماتی که باید به خریداران کالای خود ارایه کنند، بی‌توجه باشند. در اینجاست که دستگاه‌های نظارتی باید تولیدکنندگان را وادار کنند تا به تعهدات خود در زمینه خدمات پس از فروش عمل کنند.


 
http://shahrvand-newspaper.ir/News/Main/12905/جای-خالی-خدمات-پس-از-فروش