شهروند| دستاندرکاران محیطزیست کشور میگویند كه تالابها قربانی قوانین غلط شدهاند. با وجود تلاش برای نجات تالابها اما تا امروز قدرت تخریب از احیا بیشتر بوده است. محیطزیست ایران در آخرین رتبهبندی دانشگاه ییل، دو پله پایینتر آمده و با نمره 58.16 به رتبه 80 رسیده است. دیروز در روز جهانی تالابها که در رامسر برگزار شد، دستاندرکاران محیطزیست ایران علاوه بر ذکر مصیبت برای تالابها، خشکیدن آنها و نبود آب برای نجاتشان، حرفهای تازهای هم زدند؛ ازجمله رئیس سازمان حفاظت محیطزیست که از طرح تازه دانشگاه صنعتی اصفهان برای استفاده از نانوتکنولوژی در احیای تالابها خبر داد.
عیسی کلانتری، معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست که به مناسبت این روز و البته برای شرکت در افتتاحیه چند برنامه صنعتی راهی شمال کشور شده بود، در همایش روز جهانی تالابها مشکل اصلی محیطزیست را قوانین و سیاستهای متضادی دانست که بر آن تحمیل شده و گفت: «ما محیطزیست را با قوانین اشتباه نابود کردهایم.»
او با گفتن این جملات ادامه داد: «اگر دلسوزان، فعالان و سمنهای محیطزیست همراهی و همکاری نکنند، قوانین محیطزیست را نابود خواهند کرد. تالابهای ما پس از انقلاب به خاطر سیاستهای غلط تخریب شدند. شعار استقلال آزادی را در رفتار با طبیعت کامل اجرا و طبیعت را نابود کردیم.»
کلانتری با بیان اینکه با توجه به کمبود آب پیشنهاد ممنوعیت توسعه فضای سبز در کلانشهرها را ارایه کردیم، گفت: «ادامه رفتارهای غیرمحیطزیستی فعلی یعنی نابودی محیطزیست کشور. با توسعه بیبرنامه کشاورزی حقآبههای محیطزیست تخصیص داده نمیشود. برای حفظ کشور باید به یکسری مسائل نه گفت.» معاون رئیسجمهوری با این گفتهها از قانعشدن وزیر کشاورزی درباره مشکل کمبود آب گفت و لزوم اینکه باید در اینباره به مردم اطلاعات شفاف داد.
او از سوی دیگر علل مدیریتی را در وضع تالابها موثر دانست: «به علتهای گوناگون مدیریتی آثار کمی از تالابهای کشور باقی مانده است اما با وجود این دولت تمام تلاش خود را برای احیای آنها انجام میدهد.»
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست سپس از طرح تازه دانشگاه صنعتی اصفهان برای احیای تالابها خبر داد: «در این طرح، با استفاده از فناوری نانو، تالابها بهسرعت تخلیه و احیا میشود و به گفته مسئولان احتمال موفقیت آن 90درصد است که در این صورت میتوان تالابها را از طریق نانوتکنولوژی احیا کرد. مراحل تحقیقاتی طرح دانشگاه صنعتی اصفهان از فروردین ماه سال 1397 به مدت 4 ماه آغاز میشود و در صورت موفقیتآمیز نبودن آن باید از روشهای مکانیکی برای احیای تالابها استفاده کنیم.» به گفته او هماهنگی لازم با سازمان برنامه و بودجه انجام شده تا در صورت موفقیت طرح دانشگاه صنعتی اصفهان منابع مالی لازم برای اجرای آن تأمین شود.»
حال بد تالابها و حمایت فائو از دریاچه ارومیه
محمدرضا تابش، رئیس فراکسیون محیطزیست مجلس دهم هم صبح دیروز با بیان اینکه حال محیطزیست ایران بحرانی است، گفت: «رتبه محیطزیست ایران در آخرین رتبهبندی که توسط دانشگاه ییل منتشر شد، در بین ۱۸۰کشور جهان و رصد ۲۴شاخص زیستمحیطی رتبه ۸۰ با کسب نمره 58.16 بود که نسبت به آخرین رتبه دو پله سقوط کرده است.»
او تهیه راهبرد تسریع از حفاظت تالابها، تهیه و تدوین مدیریت جامع تالابهای کشور را ازجمله اقدامات انجامشده برای حفاظت از تالابها دانست و با اشاره به گذشتن 47 سال از تصویب کنوانسیون رامسر و قرارگیری 24 تالاب آن در لیست کنوانسیون پرسید: «در این سالهایی که از انعقاد کنوانسیون گذشت چه کردهایم؟» تابش سپس از وضع پریشان تالابها گفت و مثال زد: «توسعه اراضی کشاورزی نفس تالاب پریشان را بریده، تالاب بختگان به واسطه برداشت بیرویه آب که معادل سالانه سهمیلیارد و ۲۰۰میلیمتر مکعب است، خشک شده و تالاب هامون به دلیل هدایت آب هیرمند برای مصارف کشاورزی متاسفانه به یکی از کانونهای مهم گرد و غبار در جنوب شرقی کشور تبدیل شده است.»
او همچنین از تالاب ارومیه گفت که قربانی توسعه لجامگسیخته کشاورزی، بر هم خوردن یکپارچگی زیستگاه و سدسازی و برداشت بیرویه آب شده است. روز پنجشنبه اما خبر تازهای درباره تالاب ارومیه هم رسید. سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) اعلام کرد که این دریاچه با حمایت مالی ژاپن احیا میشود. براساس اعلام فائو برنامه یکپارچه مدیریت پایدار منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با حمایت مالی دولت ژاپن و با همکاری ستاد احیای دریاچه ارومیه اجرا میشود.
۲۰درصد میانکاله خشک شد
از سوی دیگر حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیطزیست استان مازندران هم در همایش روز جهانی تالابها گفت: «در این سالها شاهد خشکشدن بسیاری از تالابها در مازندران بودیم؛ به طوری که در حال حاضر 20درصد تالاب میانکاله و برخی از تالابها همچون عباسآباد به صورت کامل خشک شدهاند.» به گفته او در حالیکه برداشت غیرمجاز از چاههای مجاز و حفر چاههای غیرمجاز یکی از دلایل مهم آسیبدیدن تالابهاست، در حال حاضر حدود ۷۰هزار چاه مجاز و ۴۵هزار چاه غیرمجاز در مازندران وجود دارد.
ابراهیمی با بیان اینکه مازندران هشتمین استان خشکسالی زده و دومین استان در کاهش بارش کشور است، گفت: «در سال جاری میزان بارش مازندران ۵۰درصد نسبت به سال گذشته و 30- 35درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش داشت. همچنین وسعت جنگلهای مازندران از 3.5میلیون هکتار به 2میلیون هکتار کاهش پیدا کرده است.»
اینطور که ابراهیمی توضیح داد، آورد برخی از رودخانههای استان کاهشی ۷۰درصدی داشته و تغییرات اقلیمی اگر چه در همه ادوار اتفاق افتاده اما عملکرد امروز مسئولان به گونهای بود که هر تغییر اقلیمی برای کشور ما به مخاطره تبدیل شد.
استاندار آذربایجان غربی: دولت مصمم به احیای دریاچه ارومیه است
از سوی دیگر، در حالی که خبر کمک دولت ژاپن برای احیای دریاچه ارومیه از سوی فائو اعلام شد، شامگاه پنجشنبه استاندار آذربایجان غربی در نشستی خبری از مصمم بودن دولت برای نجات این دریاچه گفت؛ دریاچه ای که «از بین رفتن آن یک بحران ملی پدید می آورد و تبعات آن حتی دامن تهران را هم خواهد گرفت.»
محمد مهدی شهریاری در این نشست خبری با راه اندازی کمپین در رابطه با احیای دریاچه ارومیه مخالفت کرد و گفت:« وقتی شخص رئیس جمهوری و معاون اول ایشان حساسیت لازم را برای احیای دریاچه ارومیه دارند، لزومی به ایجاد فضاهای این چنینی نیست.»
در حالی که در ماه های گذشته با سکوت درباره طرح انتقال کانی سیب به دریاچه، اخباری درباره راکد ماندن این طرح منتشر شده است، وی موضوع را از اساس تکذیب کرد:« راکد ماندن طرح انتقال آب کانی سیب به این دریاچه کذب است. دولت مصمم به اتمام این طرح بوده و یک هزار میلیارد ریال برای آن هزینه کرده است.»
او با اعلام اینکه یکی از دلایل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه الگوی کشت ناصحیح کشاورزی است، ادامه داد:« متاسفانه برخی با دستاویز قرار دادن حوزه کشاورزی و خشک شدن دریاچه ارومیه فقط اهداف شخصی خود را دنبال می کنند.» به گفته او سال زراعی جاری 2.5 میلیون تن چغندرقندر در آذربایجان غربی تولید شده که فقط 1.5 میلیون تن آن در کارخانجات داخلی مصرف می شود؛ در حقیقت محصولی همانند چغندر که مصرف بالای آب دارد، نباید کشت شود؛ ما وقتی این موضوع را مطرح میکنیم عده ای تحریک احساسات کرده و اعلام میکنند که فلانی مخالف کشاورزان است.
هورالعظیم 70 درصد احیا شده است
سرپرست معاونت محیط طبیعی سازمان محیط زیست دیروز، خبری درباره تالاب هورالعظیم داد؛ زیستگاهی که شیوه احیای آن با انتقاد رو به رو بوده است. حمید ظهرابی در حاشیه بازدید از تالاب هورالعظیم گفت:« در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد تالاب هورالعظیم از آب پوشیده شده که آب بخشهای زیادی از این تالاب از رودخانه کرخه تامین شده است. همچنین بخشهایی از تالاب هورالعظیم از زهابهای کشاورزی و زهابهای نیشکر تغذیه میشود.» سرپرست معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی با اشاره به اینکه تالاب هورالعظیم روی مرز کشور قرار گرفته است، ادامه داد:«در سالهای گذشته این تالاب خشک و به یک کانون بحرانی فرسایش بادی تبدیل شده بود، ولی با یک تعامل همراه با مبارزه جدی و دفاع از محیط زیست، شرایط هورالعظیم به شرایط احیا بازگشته است. »