المیرا اکرمی- شهروند| «شما هم می‌توانید صادرات کنید»؛ این شعار کمپین تخصصی صادرات است که با ایده یک شرکت خصوصی به راه افتاد و البته مورد حمایت سازمان توسعه تجارت ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت. حالا براساس اعلام گمرک، صادرات غیرنفتی در 4ماهه ابتدای امسال 54.9درصد کاهش داشته است. صادرکنندگان در این‌باره به مشکلات ریز و درشت صادرات ایران اشاره می‌کنند و معتقدند در ایران واردات بسیار راحت‌تر و بی‌دغدغه‌تر از صادرات است. حالا یک شرکت خصوصی پیشقدم شده است و حتی تولیدکنندگان کوچک را وارد بازارهای جهانی می‌کند. آنها با استفاده از دنیای مجازی اطلاعات صادرکنندگان و محصولات ایرانی را به تجار خارجی عرضه و به این ترتیب برای آنها در ویترین جهان بازاریابی می‌کنند.
کمپینی که حالا می‌خواهد فرصت صادرات بدون دغدغه را به تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان علاقه‌مند به صادرات آموزش بدهد و آنها را با اطلاعات لازم در این زمینه آشنا کند. کمپینی که حاصل همکاری دولت و بخش خصوصی در این زمینه برای نخستین‌بار است و از 15مردادماه شروع به کار کرده و قرار است تا 29شهریورماه به کارش ادامه بدهد.
این کمپین که حالا در بیشتر استان‌های کشور راه افتاده، موضوعاتی مانند راهکار‌های صادرات آسان، خدمات پولی و بانکی، بیمه‌‌نامه صادراتی، موانع تجارت بین‌المللی، خطوط اعتباری صادراتی و بازاریابی بین‌المللی را دنبال می‌کند. موضوعاتی که هر کدام به نوبه خود سنگ بزرگی پیش پای صادرکنندگان است و اگر برطرف شوند، صادرات آسان‌تر می‌شود.
هر چند که تمام اهداف این کمپین محقق نشده اما جرقه‌ای بوده برای این‌که دولت و بخش خصوصی برای توسعه صادرات دست‌به‌دست هم بدهند و خودشان را محک بزنند که برای همکاری این‌چنینی چند مرده حلاجند. مسئولان می‌گویند که باید ارزیابی دقیق از اثرات این کمپین و گشایش‌هایی که کرده است بعد از تمام شدن آن انجام شود، اما نگاه خوشبینی به آنچه تا حالا به دست آمده، دارند.
مشکلات ریز و درشت صادرات
ایران همیشه در صادرات غیرنفتی با مشکلات ریز و درشتی مواجه بوده، روندی که اگر ادامه پیدا کند و فکری برای آن نشود می‌تواند تهدیدی جدی برای حیات شرکت‌ها و بنگاه‌ها باشد. علاوه بر این، در دنیای امروز شرکت‌هایی که فقط به تولید و فروش داخلی اکتفا کنند، قدرت رقابت را از دست می‌دهند و محکوم به شکست در تلاطم‌های اقتصادی در برابر
رقبایشان هستند.
هیچ‌کس نمی‌تواند منکر این موضوع باشد که رونق صادرات به معنای اشتغال، ارزآوری و توسعه است و سال‌هاست که صادرکنندگان و کارشناسان می‌گویند که موانع پیش پای صادرات خیلی زیاد و طاقت‌فرساست؛ موانعی که خیلی از آنها را خودمان به وجود آورده‌ایم اما تلاش کمتری برای رفع آنها کرده‌ایم. همه اینها دولت را ترغیب کرده که به کمک بخش خصوصی بیاید و با ایجاد دروازه صادرات کالا و خدمات، برخی از این موانع و مشکلات را حل کند.
در واقع کمپین تخصصی صادرات با عنوان «شما هم می‌توانید صادرات کنید» با حمایت سازمان توسعه تجارت ایران، صندوق ضمانت صادرات ایران، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی و بانک توسعه صادرات ایران و با ایده یک شرکت خصوصی راه افتاده تا فرصت صادرات بدون دغدغه را به تولیدکنندگان و توزیع کنندگان علاقه‌مند به صادرات آموزش داده و آنها را با اطلاعات لازم در این زمینه آشنا کند.
سرویس‌دهی از زمان ورود به بازار صادراتی
یزد از استان‌هایی است که حدود یک هفته پیش کمپین تخصصی صادرات را راه انداخت و سید مسعود عظیمی، مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان یزد به «شهروند» توضیح می‌دهد که ایده این کمپین متعلق به بخش خصوصی است و قرار است برای تسهیل فرآیند صادرات، به شرکت‌ها و بنگاه‌ها سرویس‌دهی کند. عظیمی با اشاره به این‌که صادرات هم تخصص می‌خواهد و هم هزینه، می‌گوید: شرکتی که صاحب ایده این کمپین است با امکانات نرم‌افزاری که فراهم کرده، از لحظه‌ای که فردی وارد بازار صادراتی می‌شود تا زمانی که مشتری‌یابی و بازاریابی را انجام دهد، پلت‌فرمی را به هفت زبان دنیا آماده کرده و تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان می‌توانند محصول خود را در آن معرفی کنند و اگر مشتریان خارجی، تمایلی به خرید محصولی داشته باشند با شماره تماسی که از هر تولیدکننده و توزیع‌کننده گذاشته شده، می‌توانند با او ارتباط
برقرار کنند.
به‌گفته مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان یزد، این استان با دارا بودن واحدهای صنعتی و پتانسیل‌های تولیدی بالا ظرفیت خوبی برای ورود به بازارهای صادراتی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد و تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی با حمایت شرکت شهرکهای صنعتی از مهمترین اقدامات این شرکت برای توسعه صادرات است.
کاهش 54درصدی صادرات در 4ماه
آمار گمرک نشان می‌دهد، مجموع صادرات غيرنفتي ايران در چهارماهه اول امسال به 13 ميليارد و 459 ميليون دلار رسيده كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل 54.9درصد کاهش داشته است. کاهش صادراتی که فعالان اقتصادی، مشکلات و موانع صادرات را در آن بی‌تأثیر نمی‌دانند. صادرکنندگان و فعالان بخش خصوصی معتقدند که مشکلات ریز و درشتی پیش پای آنان است؛ از شناسایی بازارها گرفته تا تبادلات مالی.
به‌گفته سیدرضی حاجی آقامیری، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران، درست است که فضای بین‌المللی پس از برجام تا حدودی باز شد اما اعمال عوارض‌های سنگین باعث شد به جای رشد صادرات غیرنفتی، با کاهش شدید در برخی زنجیره‌های صادراتی مواجه شویم. او معتقد است که با اجرای برجام اتفاق خاصی در ترکیب کالاهای صادرات غیرنفتی رخ نداده، چرا که سیاست‌های اقتصادی دولت در جهت حمایت از صادرات یا توسعه صادرات غیرنفتی
نبوده است.
به‌گفته رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران، تحریم‌ها باعث شد که ایران جایگاهش را در بعضی بازارهای بین‌المللی از دست بدهد و باید برنامه بازاریابی هدفمندی داشته باشیم تا دوباره جایگاه قبلی را به دست بیاوریم. حاجی آقامیری معتقد است که در زمینه بازارهای صادراتی با مشکلاتی مواجهیم و باید استراتژی جدیدی برای بازارسازی تعریف کنیم و هر چند که به خیلی بازارها صادرات داریم اما باید برنامه اساسی در جهت بازاریابی تدوین کنیم و این تصور را داشته باشیم که تازه می‌خواهیم وارد بازارهای منطقه و جهان شویم.
ضرورت اصلاح فرآیندها برای جهش صادرات
علی یزدانی، معاون وزیر صنعت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد که یکی از مشکلات اصلی به‌خصوص برای بنگاه‌های کوچک در راه صادرات، ضعف بنیه اقتصادی این بنگاه‌ها برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی است.
به‌گفته یزدانی، از آن‌جا که این بنگاه‌ها در اندازه‌های کوچک هستند، به دلیل هزینه‌های بالا نمی‌توانند وارد بازارهای جهانی شوند و برای حل این مشکل و در راستای اقتصاد مقاومتی، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی از سال گذشته شرکت‌های مدیریت صادرات را با محوریت بخش خصوصی در 31 استان شکل داده و کنسرسیوم‌های صادراتی که بتوانند محصولات خوشه‌های صنعتی را صادر کنند، به وجود آمده است. معاون وزیر صنعت می‌گوید که نکته دیگر برای توسعه صادرات، آموزش است و برای همین سازمان متبوعش صددرصد هزینه‌های آموزشی را در حوزه بازاریابی و صادرات می‌دهد.
امضای تفاهمنامه با آلمان و کره‌جنوبی برای اعزام فعالان بنگاه‌های کوچک به این کشورها، اقدام دیگری است که سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی انجام داده و به گفته یزدانی در این فرآیند هم فعالان بنگاه‌های کوچک آموزش می‌بینند و هم تفاهمنامه‌های دوجانبه امضا می‌کنند. به گفته او، سال قبل فعالان 40 بنگاه به این کشورها اعزام شدند و امسال هم اعزام 60 فعال بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی
انجام می‌شود.
یزدانی با بیان این‌که مقررات دست و پاگیر مشکلات جدی را پیش پای صادرکنندگان قرار داده است، تأکید می‌کند که برای جهش صادرات، اصلاح فرآیندها ضرورت دارد و با وجود اقداماتی که گمرک برای اجرای پنجره واحد تجاری انجام داده اما هنوز این فرآیند به حد مطلوب نرسیده و اگر این پنجره واحد تجاری محقق شود، مقررات دست و پاگیر از پیش روی تولیدکنندگان برداشته و تمام فرآیند مربوط به صادرات در یک مرحله و بدون مراجعه به چندین دستگاه انجام می‌شود.
به‌گفته معاون وزیر صنعت، فعال شدن وزارت امور خارجه برای شناسایی بازارهای هدف صادراتی موضوع دیگری است که باید به صورت جدی اتفاق بیفتد و دیپلماسی باید به کمک صادرکنندگان بیاید تا راه آنها به بازارهای جهانی هموارتر شود.