ایرج اسلامی/روزنامه‌نگار

حادثه ممانعت‌پذیر واژگونی اتوبوس حامل بچه‌های ما موجی از احساسات ویران‌کننده به همراه داشت. غم از دست‌دادن کودکان برای سوگوار‌کردن یک ملت و حتی بیش از آن برای فرورفتن انسان‌ها در هر کجای جهان در دریای غم کافی است، اما فقط غم نیست که روح ما را می‌آزارد، خشم هم هست و حسرت و البته احساسات انسانی دیگر. پیش از آن‌که بخواهم به سر موضوع باز روم، به ‌عنوان یک شهروند گلایه خود را از نگاه نادرست به موضوع چه در تیتر روزنامه‌ها و چه در نوشته‌ها و تسلیت‌نامه‌ها پنهان نمی‌توانم کنم. این‌که این بچه‌های ما نخبه بوده‌اند یا شاگرد اول بوده‌اند، مطلقا در این فضا مدخلیتی ندارد. فرض کنید این بچه‌ها معمولی‌ترین شاگردان یک شهر یا مدرسه بوده‌اند. آیا با دادن صفت نخبه به از دست‌رفتگان می‌خواهیم فاجعه را عمیق‌تر کنیم؟ آیا ما بچه‌هایمان را به میزان یکی از استعدادهای تحصیلی خاص آنها دوست داریم؟ رفتن به سراغ موضوع نخبه‌بودن کودکان انحراف ظریف از واقعیتی است که به خودی خود تلخ و غیرقابل تحمل است. حتی به کاربردن تعابیری که از هولناکی ماجرا بکاهد و بر مسئولیت یکایک ما سرپوش بگذارد، نشانه‌ای از فرار از واقعیت به دامان ظرفیت‌های زبانی است تا این لحظات و این روزها بگذرد؛ نه پرواز معصومانه‌ای اتفاق افتاد و نه چیز دیگر. بچه‌های ما مثل دفعات قبل به دلیل بی‌مسئولیتی و بی‌تدبیری خود ما کشته شدند و بعضی هم برای تمام عمر از زندگی معمول محروم شدند و وابسته کمک این و آن. قرار نیست برای پیشگیری از چنین حوادثی جلوی سفرها و اردوهای دانش‌آموزی را که نقش انکارناپذیری در رشد شخصیت و استقلال کودکانمان دارد، بگیریم. قرار نیست رانندگان را مورد خشم و عتاب قرار دهیم. کافی است استانداردهای مشخص، دقیق و واضحی برای سفرهای دانش‌آموزی تدوین کنیم و همه ما از مدیر مدرسه و ناظم و معلم گرفته تا تک‌تک شهروندان بر اجرای آن مصر باشیم: از نوع اتوبوس گرفته تا سرعت حرکت آن در جاده‌ها که قطعا باید کمتر از حد مجاز سایر وسایل نقلیه باشد. از حضور حداقل دو همراه از طرف برگزارکنندگان اردو که همواره یکی از آنها موظف به نظارت بر رعایت استانداردهای سرعت و هشیاری رانندگان در طول مسیر باشد. از نشان‌دار‌شدن اتوبوس‌های حامل کودکان با طرح و شکلی خاص درست مثل خودروهای آتش‌نشانی که از دور قابل تشخیص باشد. از اجباری‌شدن توقف اتوبوس‌ها در فواصل زمانی معین و از همه اینها مهمتر همه ما مردم مسئولیت خود را در رخداد این حوادث بپذیریم. مگر می‌شود اتفاقی چنین هولناک بیفتد و فقط خواب‌آلودگی راننده دلیل آن باشد؟ باور کنید همه ما خواب‌آلوده‌ایم. همه ما در محل و جایگاه خود به اندازه کافی مسئولیت‌پذیر نیستیم؛ در مورد بچه‌های خودمان مسئولیت‌پذیر نیستیم چه برسد به موضوعات دیگر. تهیه این استانداردها زمان زیادی نمی‌برد. اگر این استانداردها وجود دارد، آنها را سختگیرانه‌تر کنیم. اجرای این مقررات قطعا هزینه‌های بیشتری را بر مدرسه و والدین تحمیل می‌کند اما الان زمانی است که همه می‌پذیرند هزینه از دست‌دادن چقدر بیشتر است.